بخش دوم ـ پذیرش، برنامه‌ها و امور داخلی مؤسسه

پذیرش زندان‌ ی یا متهم بازداشتی، از هنگامی آغاز می‌شود که وی به موجب برگ قرار یا محکومیت لازم­الاجرا به وسیله مامور صلاحیت‌دار با کارت شناسایی رسمی، به مؤسسه معرفی ‌­شود. برگ بازداشت یا محکومیت هر یک از متهمان یا محکومان باید ضمن ثبت در سامانه، به صورت جداگانه صادر شود و در آن علاوه بر درج امضاء و مهر مقام قضایی رسیدگی­کننده، باید مشخصات کامل زندان‌ ی شامل نام و نام خانوادگی، نام پدر، شهرت، جنس، سن، شماره شناسنامه، شماره ملی، شماره گذرنامه یا ویزای تبعه خارجی، وضعیت تاهل، دین و مذهب، تابعیت، میزان تحصیلات، شغل، وضعیت ظاهر جسمانی، نشانی محل سکونت و کدپستی آن، جرم موضوع اتهام یا محکومیت، درجات قانونی و قضایی مجازات تعزیری، نوع و میزان قرار تامین، شماره قرار یا حکم و تاریخ آن، میزان مجازات و محکومیت مالی، تاریخ شروع بازداشت، روزهای بازداشت قبلی و سوابق کیفری و ساعت تحویل زندان‌ ی به مامور، ذکر شود.

تبصره ـ پذیرش زندان‌ ی در مؤسسه از ساعت ۸ لغایت ۲۲ انجام می­پذیرد.

در خصوص زندان‌ یانی که وفق قوانین و مقررات از سوی شعب بدوی و تجدیدنظر سازمان تعزیرات حکومتی یا بازرس کل استان، به مؤسسه معرفی و اعزام می‌شوند، برگ اعزام باید حسب مورد به مهر و امضای رئیس شعبه رسیدگی‌کننده و یا بازرس قضایی، رسیده باشد.

در مواردی که نام و نام خانوادگی، نام پدر، نوع اتهام، شماره و تاریخ برگ بازداشت یا محکومیت، نوع و میزان قرار یا محکومیت به صورت کامل به سامانه سجازا ارسال نشود و یا به دلیل قلم خوردگی یا لاک گرفتگی مخدوش باشد و همچنین در مواردی که برگ معرفی بدون مهر یا امضای مقام قضایی یا مرجع قانونی صلاحیت‌دار باشد و امکان پیگیری و رفع نقص فوری فراهم نباشد، در آن صورت مؤسسه باید ضمن خودداری از پذیرش فرد، علت عدم پذیرش را منعکس کند. چنانچه فرد معرفی شده مجهول ‌ الهویه باشد، عدم ذکر مشخصات هویتی مانع پذیرش نخواهد بود و مؤسسه و مقام قضایی باید به هر نحو ممکن مشخصات دقیق را به دست آورده و در سوابق ثبت کنند. در مواردی که برگ قرار یا محکومیت از طریق شبکه ارتباطی بین مراجع قضایی و مؤسسه ارسال می‌شود، اوراق مذکور باید حاوی مشخصات کامل زندان‌ ی با مهر و امضای الکترونیکی مقام قضایی بازداشت‌کننده باشد و رونوشتی از آن در اختیار مامور بدرقه قرار گیرد.

مدیرکل زندان‌ ‌های هر استان فهرست مراجع صلاحیت­دار قانونی که به موجب قوانین مجاز  به معرفی اشخاص به مؤسسه‌های کیفری هستند را به مراکز و مسؤولان محلی مربوط و مؤسسه‌‌های تابعه اعلام می‌کند و همچنین میزان فضای آزاد یا ظرفیت پذیرش مؤسسه‌‌های استان را به صورت برخط و با رعایت ملاحظات امنیتی در اختیار رئیس کل دادگستری استان و مرکز آمار و فناوری اطلاعات سازمان قرار می‌ دهد.

در ابتدای ورود متهم یا محکوم به مؤسسه، ابتدا تحت نظارت افسر نگهبان، بازرسی کامل بدنی انجام و وسایل ممنوع و اشیای قیمتی و وجه نقد، ضمن عکسبرداری و تنظیم صورتجلسه و ثبت در سامانه، اخذ و سپس رسید وسایل و همچنین کارت اعتباری در اختیار وی قرار می‌گیرد تا در محدوده مقررات و ضوابط مؤسسه، در طول مدت حبس یا بازداشت، بتواند از فروشگاه‌‌های داخل مؤسسه، مایحتاج خود را تهیه کند. وجوه باقی­مانده در کارت اعتباری هنگام آزادی زندان‌ ی به وی مسترد می‌شود. چنانچه در زمان آزادی زندان‌ ی پرداخت وجه امکان‌پذیر نباشد، بانک عامل موظف است در کلیه شعب خود در سراسر کشور، با درخواست زندان‌ ی آزاد شده، باقی­مانده موجودی حساب بانکی وی در مؤسسه را مسترد و یا در اسرع وقت و حداکثر ظرف مدت چهل و هشت ساعت، این وجوه را به شماره حسابی که زندان‌ ی هنگام پذیرش اعلام کرده است واریز کند.

در خصوص اشیاء و لوازم همراه زندان‌ ی به شرح زیر اقدام می‌شود:

الف ـ تحویل به یکی از بستگان یا آشنایان زندان‌ ی به درخواست وی و با ثبت صورت مجلس در دفاتر نگهبانی، انبار مؤسسه و پرونده زندان‌ ی؛

ب ـ ارسال از طریق پست یا به هر وسیله مطمئن دیگری برای بستگان زندان‌ ی به درخواست کتبی و با پرداخت هزینه توسط وی و اقدام به بسته بندی و لاک و مهر مرسوله و تنظیم صورت مجلس و ذکر مشخصات و محتویات و اخذ اثرانگشت زندان‌ ی توسط مؤسسه و تایید مراتب توسط مسؤول امور نگهبانی و انبارداری؛

پ ـ نگهداری اسناد، اشیاء و لوازم شخصی و قیمتی زندان‌ ی در محلی غیر از مؤسسه مانند صندوق امانات و یا توسط بانک‌‌ها یا بخش خصوصی طرف قرارداد و تفاهم با مؤسسه، به درخواست کتبی زندان‌ ی و پرداخت هزینه توسط وی و پس از موافقت رئیس مؤسسه، منوط به آن که تحویل، ارسال و یا نگهداری لوازم زندان‌ ی در مکانی غیر از مؤسسه فاقد منع قانونی باشد یا به دستور کتبی مقام قضایی یا قانونی مربوط منع نشده باشد؛

ت ـ در غیر از موارد فوق، مسؤول اموال زندان‌ یان مکلف به دریافت وسایل و امانت‌‌های زندان‌ ی و تنظیم و ارائه رسید در سه نسخه برای تسلیم به زندان‌ ی،درج در پرونده و نگهداری در صندوق یا کیسه پلمب شده اموال و همچنین مکلف به نگهداری مناسب وسایل و امانت‌‌ها است تا در هنگام آزادی یا انتقال یا مرخصی، با اخذ رسید به وی مسترد شود‌. ثبت اموال زندان‌ ی برابر فرم ابلاغی سازمان انجام می‌شود‌. واحد مذکور مجهز به دوربین مداربسته بوده و موظف به ارائه خدمات مستمر است‌.

بازرسی بدنی و همچنین بازرسی از لوازم همراه زندان‌ ی هنگام ورود و خروج از مؤسسه و آسایشگاه الزامی است و این بازرسی و تحویل لوازم باید در اتاقی مجهز به دوربین و توسط ماموران حفاظت فیزیکی آموزش دیده هم جنس و تا حد امکان با استفاده از تجهیزات الکترونیکی صورت گیرد‌. بازرسی بدنی بدون لباس یا بازرسی مواضع داخلی بدن متهمان و محکومان ممنوع است، مگر در صورت ضرورت به تشخیص مسؤول بخش پذیرش و مشروط به انجام آن در خلوت، بدون وجود دوربین و توسط کارکنان آموزش دیده و با رعایت اصول اخلاقی و موازین بهداشتی‌.

هنگام تحویل زندان‌ ی به مؤسسه، وضعیت ظاهری و جسمانی وی کنترل و در فرم رسید زندان‌ ی درج می‌شود. فرم رسید پس از پذیرش زندان‌ ی، با ذکر تاریخ و ساعت تحویل در سه نسخه تهیه و یک نسخه آن حضوراً به مامور بدرقه تحویل، یک نسخه در پرونده زندان‌ ی درج و نسخه دیگر به مرجع قضایی مربوط ارسال می‌شود. در صورت داشتن بیماری حاد یا شرایط جسمانی وخیم یا هر گونه جراحت و صدمه بدنی، ناتوانی، خال­کوبی، علائم ویژه و ویژگی ­ های غیر طبیعی در بدن زندان‌ ی، مراتب در صورت ­ جلسه ثبت می‌شود و در صورت وجود آثار ضرب و جرح و صدمه جدی و یا طرح ادعایی از سوی متهم یا محکوم در این خصوص، پیش از پذیرش ضمن گرفتن عکس از آثار صدمات و جراحات، به بهداری مؤسسه معرفی، معاینه و مراتب صورت­جلسه می‌شود و به امضا و اثرانگشت مامور بدرقه می­رسد و موارد بلافاصله به نحو مکتوب به رئیس مؤسسه گزارش می‌شود تا ضمن ثبت موضوع، به مرجع قضایی ذی‌ربط نیز اعلام شود.

به همراه زندان‌ ی مجروح، مصدوم و بیمار که از بیمارستان ترخیص و برای پذیرش به مؤسسه معرفی می‌شود، باید خلاصه پرونده پزشکی نیز تحویل شود. در صورت لزوم مراجع قضایی ذی‌ربط مراکز درمانی و بیمارستانی را مکلف به تحویل می­کنند. زندان‌ ی واجد بیماری حاد یا شرایط جسمانی وخیم و یا مجروح و یا مصدوم بر حسب نظر پزشک مؤسسه یا پزشک معتمد که نیازمند مراقبت ­ های پزشکی، درمانی و بیمارستانی است، تا زمان تثبیت وضعیت و بهبودی پذیرش نمی‌شود و توسط ضابطان مربوط به مرکز درمانی معرفی و مراتب بلافاصله به مرجع قضایی مربوط منعکس می‌شود.

به محض ورود متهم یا محکوم به بخش پذیرش، اطلاعات هویتی و قضایی وی به صورت سیستمی از سامانه سمپ به سامانه مؤسسه ارسال و برای تهیه کارت شناسایی داخلی از وی عکسبرداری می­گردد و سپس نماینده مرکز تشخیص هویت نیروی انتظامی مستقر در مؤسسه، ضمن عکس‌برداری و احراز هویت از زندان‌ ی(محکوم)، ترجیحاً با استفاده از روش­های نوین و مناسب مانند روش­های الکترونیک و زیست­سنجی (بیومتریک) و انگشت‌نگاری از تمامی انگشتان هر دو دست و به صورت الکترونیکی به عمل می‌آورد و متعاقباً نسخه دیجیتال تهیه شده نهایی قابل رؤیت و دسترسی در سامانه سجازا، اداره کل عفو و بخشودگی و سجل کیفری قوه قضاییه و مرکز تشخیص هویت ناجا می‌باشد.

تبصره۱ـ انگشت­نگاری از «متهمان»، ممنوع است مگر این که از طریق شماره ملی یا راه‌کار مشابه مانند استفاده از روش­های نوین و مناسب و شیوه­های مدرن مانند روش­های الکترونیک و زیست‌سنجی (بیومتریک) احراز هویت ممکن نباشد. در صورت محکومیت متهم و پس از ابلاغ رای محکومیت یا وصول برگ اعلام محکومیت، اعم از قطعی و غیر قطعی، محکومٌ­علیه از بازداشتگاه حسب مورد به یکی از مؤسسه‌های کیفری منتقل و در مرحله پذیرش، انگشت­نگاری می‌شود.

تبصره۲ـ در صورتی که متهم یا محکوم فاقد کارت ملی هوشمند باشد، مؤسسه هماهنگی‌های لازم را با اداره ثبت احوال به منظور ثبت نام و دریافت کارت ملی هوشمند انجام می‌دهد.

نیروی انتظامی به صورت مستمر نسبت به استقرار ماموران تشخیص هویت در مؤسسه اقدام می‌کند. نماینده تشخیص هویت نیروی انتظامی مستقر در مؤسسه، پس از بررسی­های لازم در صورت داشتن سابقه زندان‌ ی یا شناسایی هویت واقعی وی، مراتب را حداکثر ظرف یک هفته به مؤسسه و به مرجع قضایی ذی‌ربط اعلام می‌کند. در صورت انگشت­نگاری زندان‌ ی و وصول محکومیت جدید برای وی، مؤسسه باید بدون اقدام به انگشت­نگاری مجدد، مراتب را ضمن ثبت در سامانه زندان‌ ، جهت درج در سوابق سجل کیفری، به مرکز تشخیص هویت نیروی انتظامی اعلام نماید.

زندان‌ ی مکلف است هنگام ورود مشخصات هویتی و شماره ملی خود را به واحد پذیرش ارائه دهد و رئیس مؤسسه پس از احراز هویت، مراتب را به مرجع ذی‌ربط اعلام می‌کند. زندان‌ ی همچنین باید مشخصات، نشانی و شماره تماس حداقل یک نفر از بستگان یا آشنایان خود را اعلام کند تا در موارد ضروری با وی تماس گرفته شود.

پس از اتمام مرحله پذیرش، به منظور تشکیل پرونده وضعیت، شناسایی بیماریهای حاد و یا واگیردار، شناخت شخصیت و وضعیت جسمی و روانی، بررسی علل ارتکاب جرم و فراهم شدن مقدمات طبقه‌بندی، زندان‌ ی و یا متهم بازداشتی، حداقل به مدت یک هفته و حداکثر سه هفته، در بخش «تشخیص» نگهداری می‌شود.

تبصره۱ـ در ابتدای ورود به بخش «تشخیص»، زندان‌ ی مجدداً مورد بازرسی بدنی قرار می‌گیرد و اقلام ضروری از قبیل لباس زیر، دو تخته پتوی مناسب، حوله متوسط دست و استحمام، مسواک و خمیردندان، شامپو و صابون، یک جفت دمپایی، تحویل وی می‌شود. در این بخش، استحمام و تعویض لباس الزامی است.

تبصره۲ـ به منظور تسهیل در سازگاری با محیط و راهنمایی زندان‌ ی در بدو ورود، استقرار حداقل یک مددکار اجتماعی یا روان­شناس و یک مددکار قضایی در بخش تشخیص الزامی است‌. رئیس مؤسسه تامین امکانات لازم در واحد تشخیص و همچنین در بازداشتگاه‌ها را در اولویت قرار می‌ دهد و امکان تماس تلفنی متهم یا زندان‌ ی با خانواده و وکیلش را به صورت رایگان و شبانه روزی طی ۴۸ ساعت اول، فراهم نماید.

تبصره۳ـ در اجرای تبصره ماده ۲۲۶ قانون آیین دادرسی کیفری، در بخش تشخیص، تمهیدات لازم برای دسترسی متهم بازداشتی به افرادی که وی برای یافتن کفیل یا تودیع وثیقه معرفی می‌کند، فراهم می‌شود. همچنین در صورت اعتراض به اصل قرار، حسب مورد مراتب به مرجع صادرکننده قرار یا قاضی کشیک اعلام می‌شود.

در بخش «تشخیص» در اسرع وقت زندان‌ ی یا متهم بازداشتی برای بررسی مقدماتی، توسط پزشک و روانشناس مؤسسه مورد معاینه و مصاحبه قرار می‌گیرد و در صورت لزوم به تشخیص پزشک یا روان‌شناس مؤسسه برای بررسی تکمیلی و تخصصی مورد آزمایش­های پزشکی، روان­پزشکی و آزمون‌های روان­شناسی قرار می‌گیرد و وضعیت سلامت جسمی و روانی، علائم حیاتی، قد، وزن، بیماری فعلی، سوابق بیماری ­ های قبلی، داروهای مصرفی، احتمال ابتلا به بیماری ­ های مسری، واکسیناسیون، پوست و مو، دهان و دندان، بینایی، شنوایی و موارد حساسیت (آلرژی)، نوع ناتوانی، وضعیت بارداری و سایر شاخص­های پزشکی و روان‌کاوی مطابق ضوابط، بررسی و در پرونده سلامت زندان‌ ی ثبت و شرایط مناسب و ایمن برای نگهداری زندان‌ ی ناتوان یا بیمار فراهم می­گردد و در صورت لزوم نسبت به مراقبت­های پزشکی، درمان بیماری و یا پیشگیری از هرگونه عوارض سوء، اقدام می‌شود.

تبصره۱ـ هرگاه بنا بر نتایج بررسی­ها و مستندات بدست آمده، برای پزشک یا روان­شناس مؤسسه، مشخص گردد که زندان‌ ی دارای ناتوانی، بیماری جسمی یا روانی است و نگهداری زندان‌ ی ناتوان در محیط مؤسسه، همراه با مخاطرات جسمی و روانی برای او یا دیگر زندان‌ یان باشد یا شرایط مناسب و ایمن برای اقامت زندان‌ ی ناتوان فراهم نباشد و یا حبس موجب تشدید و یا تاخیر در بهبودی بیماری زندان‌ ی می­گردد و یا چنانچه بیماری به نحوی است که مانع اجرای حبس باشد و مداوای زندان‌ ی در خارج از مؤسسه ضروری بوده یا امیدی به بهبودی بیمار نباشد، مراتب فوراً به رئیس مؤسسه اعلام می‌گردد تا در اسرع وقت به قاضی اجرا و مرجع قضایی مربوط گزارش شود و مطابق مقررات مواد۵۰۲ و ۵۲۲ قانون آیین دادرسی کیفری اتخاذ تصمیم و اقدام مقتضی صورت گیرد .

تبصره۲ـ در موارد فوری (اورژانسی)، زندان‌ یان بیمار به دستور مسؤول واحد بهداشت و درمان و اجازه رئیس مؤسسه یا جانشین آن‌ها به بیمارستان و مراکز درمانی خارج از مؤسسه انتقال می­یابند و موضوع در اسرع وقت به قاضی اجرا اطلاع داده می‌شود.

مددکاران اجتماعی در دوره تشخیص، در مورد پیشینه خانوادگی، تحصیلی، حرفه‌ای، اطلاعات مذهبی، علمی و مهارتی زندان‌ ی تحقیق کرده و ضمن تکمیل اطلاعات پرونده مربوط، راجع به وضعیت وی اظهار نظر می­کنند.

رئیس مؤسسه یا با تفویض وی، مسؤول واحد امور قضایی یا مسؤول بخش تشخیص، روزانه در ابتدای وقت اداری با زندان‌ یان تازه­وارد ملاقات می‌کند و با تفهیم حقوق و تکالیف زندان‌ یان اعم از ضوابط امنیتی، بهداشتی، رفاهی و انضباطی، نظام­های اعتباری، امتیازی و مالی، شرایط و شیوه طبقه‌بندی و برخورداری از ارفاق‌های قانونی، شیوه مشارکت در برنامه‌های اصلاح و تربیت و اشتغال و شیوه ثبت و پیگیری درخواست، اعتراض و گزارش در سامانه‌های مربوط را به نحو فردی یا گروهی و متناسب با وضعیت تحصیلی و سنی به آن‌ها آموزش می‌دهد. همچنین در دوره تشخیص از طرق مختلف مانند نمایش فیلم، نصب بنر، تهیه و توزیع جزوه­های آموزشی مشتمل بر خلاصه آیین‌نامه سازمان، مقررات و حقوق و تکالیف زندان‌ یان، در اختیار گذاشتن امکانات مخابراتی (تلفن­ های گویای مشاوره قضایی با همکاری مرکز وکلا و مشاوران خانواده قوه قضاییه و یا کانون وکلای دادگستری در قالب انعقاد تفاهم­نامه)، آموزش و آگاه سازی زندان‌ یان به طور مستمر انجام می‌گیرد.

هر مؤسسه با ثبت و به‌روز رسانی اطلاعات لازم در «سامانه جامع اطلاعات زندان‌ یان» برای هر زندان‌ ی یا مددجو سه پرونده اصلی تحت عناوین «پرونده وضعیت»، «پرونده رفتاری» و «پرونده نظارتی» تهیه می‌نماید. «پرونده وضعیت» مشتمل بر بخش‌‌های فرعی و تخصصی زیر است که در بخش«پذیرش و تشخیص» تشکیل و متعاقباً تکمیل می­گردد:

الف ـ «پرونده اجرای احکام» با مسؤولیت واحد امورقضایی مؤسسه؛

ب ـ «پرونده شخصیت» با مسؤولیت واحد بهداشت و درمان؛

پ ـ «پرونده سلامت» با مسؤولیت واحد بهداشت و درمان؛

ت ـ «پرونده مددکاری اجتماعی» شامل بخش­های مالی، خانوادگی، اجتماعی، آموزشی، شغلی و مهارتی، با مسؤولیت واحد اصلاح و تربیت؛

تبصره ـ پرونده­های فوق باید در مرحله پذیرش و تشخیص به صورت الکترونیکی توسط کارشناسان ذیصلاح واحد ذی‌ربط تشکیل گردد و تا زمانی که زیرساخت فنی مناسب، برای سامانه الکترونیکی پرونده­های مذکور فراهم نشده باشد، الزاماً باید پرونده­ها به صورت کاغذی تهیه و نگهداری شود. در هر حال پرونده اجرای احکام به دو صورت الکترونیکی و کاغذی تهیه می­گردد؛

برنامه روزانه زندان‌ یان در مؤسسه به شرح زیر است:

الف ـ بیدارباش پیش از طلوع آفتاب با مراعات حال افراد معذور؛

ب ـ انجام امور مذهبی، استحمام، نظافت شخصی و نظافت آسایشگاه تا طلوع آفتاب؛

پ ـ سرشماری و شروع ورزش صبحگاهی هنگام طلوع آفتاب؛

ت ـ صرف صبحانه؛

ث ـ حسب مورد شرکت در کلاس­های آموزشی، کارگاه­های اشتغال و حرفه آموزی و سایر برنامه‌های اصلاحی و تربیتی؛

ج ـ انجام فرایض دینی، صرف ناهار و استراحت از ساعت ۱۲ ظهر تا ۱۴:۳۰؛

چ ـ شرکت در برنامه‌ها و فعالیتهای فوق‌العاده اصلاحی و تربیتی از ساعت ۱۴:۳۰ به بعد؛

ح ـ سرشماری عصرگاهی و انجام فریضه­های دینی هنگام مغرب و سپس صرف شام.

تبصره۱ـ حضور در هواخوری بر اساس برنامه مؤسسه است که حداقل دو نوبت در روز و مدت آن نباید کمتر از یک ساعت باشد.

تبصره۲ـ اجرای برنامه ورزش صبحگاهی در هوای آزاد، سالن ورزش و یا مکان مناسب دیگر به مدت حداقل نیم ساعت در روز برای زندان‌ یانی که قادر به انجام ورزش هستند الزامی است‌.

در تمامی مؤسسه‌‌ها امکان برگزاری نماز جماعت فراهم می‌شود‌. پخش اذان در اوقات شرعی الزامی است.

خاموشی در شش ماه اول سال راس ساعت ۲۲ و در شش ماه دوم راس ساعت ۲۱ خواهد بود. در مواقع خاص، تماشای برنامه‌های مهم تلویزیون حداکثر به مدت دو ساعت پس از ساعت خاموشی با مجوز رئیس مؤسسه و یا رئیس اندرزگاه با ثبت مجوز در دفتر وقایع مؤسسه و در اتاق زندان‌ یان، همراه با خاموشی و رعایت حال دیگران مجاز است.

جهت نظارت بر حسن اجرای برنامه‌ها و مقررات، کلیه اتاق­ها، سالن‌ها، اندرزگاه­ها و اماکن عمومی مؤسسه مجهز به دوربین مداربسته هوشمند بوده و در طول ساعات شبانه­روز باید اقدام به ضبط صدا و تصویر نموده و در راهروها و محیط ­ های عمومی نور کافی وجود داشته و اماکن مؤسسه با استفاده از نظر کارشناسان از رنگ­آمیزی و تجهیزات مناسب برخوردار باشد.

تبصره۱ـ رئیس مؤسسه و فرمانده یگان حفاظت و مسؤول حفاظت و اطلاعات به کلیه تصاویر دوربین‌‌های مداربسته دسترسی و نظارت و امکان بازبینی تصاویر را خواهند داشت، همزمان رئیس اندرزگاه و مراقب­مسؤول نیز در حیطه وظایف محوله، به تصاویر مربوط به بخش­های مختلف اندرزگاه و بند مربوط نظارت می‌نمایند. استخراج هرگونه صوت و تصویر دوربین­های مؤسسه با رعایت مقررات مربوط به محرمانگی و طبقه‌بندی اسناد و اطلاعات، منوط به هماهنگی با حفاظت و اطلاعات سازمان خواهد بود.

تبصره۲ـ در صورت بروز هر گونه حادثه، تخلف و یا جرم در مؤسسه اگر به دلایلی نظیر نقص و عیب فنی تجهیزات، امکان استفاده از داده­های صوتی و تصویری دوربین­های مداربسته برای بررسی و تحلیل مورد  مذکور، وجود نداشته و یا در موعد مقرر توسط مؤسسه به مقامات صلاحیت‌دار ارائه نگردد، مسؤولیت قانونی برای پاسخگویی نزد مراجع قضایی و اداری بر عهده رئیس مؤسسه و فرمانده یگان حفاظت است.

تبصره۳ـ دوربین‌ها همه باید دارای شماره باشد به گونه­ای که برای زندان‌ یان و گزارشگران تخلف، امکان آدرسی‌دهی به آن‌ها با هدف استناد به داده‌‌های صوتی و تصویری وجود داشته باشد.

تبصره۴ـ دستورالعمل شیوه به­کارگیری و بهره­برداری از دوربین­های هوشمند و تعیین بازه زمانی حفظ داده‌های صوتی و تصویری مربوط، ظرف حداکثر شش ماه از تاریخ تصویب این آیین‌نامه توسط سازمان تهیه می‌گردد.

بیماران و افراد سالخورده با تایید پزشک مؤسسه از اجرای تمام یا برخی از برنامه‌هایی که انجام آن برای دیگر زندان‌ یان الزامی است معاف هستند.

اشیاء و لوازم مجاز برای نگهداری توسط زندان‌ ی در داخل مؤسسه عبارت است از: کتاب و نشریه‌های مجاز، خمیر دندان و مسواک غیر فلزی، جای صابون غیر فلزی، صابون، شامپو و پودر لباس‌شویی، کیسه حمام، شانه غیر فلزی، حوله متوسط دست و حمام، یک جفت دمپایی، دو جفت جوراب، لباس زیر به تعداد کافی، دو عدد پیراهن مناسب فصل و یا لباس متحدالشکل مخصوص مؤسسه، یک عدد شلوار و زیرشلواری، عینک طبی، ناخن­گیر فاقد چاقو، لوازم و وسایل غذاخوری شامل بشقاب غیر فلزی، لیوان غیر شیشه‌ای و قاشق.

تبصره ـ نگهداری و داشتن وسایل دیگر، ممنوع و تخلف انضباطی محسوب می‌شود مگر به پیشنهاد رئیس مؤسسه و تایید مدیر کل زندان‌ ‌های استان­، که در این صورت اشیای مذکور هنگام ورود با ذکر مشخصات کامل در دو نسخه صورت­مجلس شده و یک نسخه در اختیار آورنده قرار می‌گیرد و نسخه دیگر در پرونده زندان‌ ی ثبت می‌شود.

زندان‌ یانی که خارج از زندان‌ بسته کار و شب‌ها در آسایشگاه مرکز حرفه­آموزی و اشتغال و زندان‌ نیمه­باز به استراحت می‌پردازند و همچنین زندان‌ یانی که در محوطه زندان‌ بسته کار و شب‌ها در آسایشگاه اندرزگاه کارگری استراحت می­کنند، می­توانند علاوه بر داشتن لباس کار، در فصل سرما نیز البسه گرم مانند کاپشن، دستکش، کلاه و شلوار گرم­کن از هر کدام یک دست همراه خود داشته باشند.

نگهداری و استفاده از کفش یا کتانی در داخل زندان‌ ‌های بسته ممنوع است. رئیس مؤسسه با تشخیص و اعلام واحد اصلاح و تربیت آن مؤسسه، کفش و لباس ورزشی مورد نیاز زندان‌ یانی که در تیم‌های ورزشی عضویت دارند را برای زمان تمرین یا برگزاری مسابقه و نیز کفش ورزشی برای استفاده دیگر زندان‌ یان به هنگام ورزش را تهیه و در اختیار آنان قرار می‌دهد.

هنگام انتقال زندان‌ ی به اندرزگاه یا مؤسسه دیگر، تشریفات قانونی برای تحویل و بسته­بندی لوازم و اشیای زندان‌ ی که در انبار نگهداری می‌شود انجام می‌گیرد و یک نسخه از صورت­مجلس در سوابق نگهداری و نسخه­ دیگر به محل نگهداری جدید ارسال می‌شود.

به پیشنهاد مدیر کل زندان‌ ‌های هر استان برای کارکنان مؤسسه‌ها و همچنین متهمان، محکومان و مددجویان به استثنای محکومانی که در مراکز حرفه­آموزی و اشتغال خارج از مؤسسه هستند، با نظر کارشناسان، حسب مورد لباس­های متحدالشکل با برچسب مشخصات هویتی، متناسب با نوع مؤسسه، طبقه‌بندی، فصول سال، آب و هوای استان و با رعایت کرامت انسانی و شئونات عرفی، طراحی و با تصویب رئیس سازمان تامین می‌شود. پوشیدن این لباس­ها الزامی است. در موارد اعزام به خارج از مؤسسه نمی‌توان زنان را به استفاده از چادر و زندان‌ یان جرایم سیاسی و مطبوعاتی، محکومان مالی(حقوقی) و مددجویان کانون را به استفاده از لباس مؤسسه ملزم کرد.

سرشماری زندان‌ یان در دو نوبت صبح و عصر صورت می‌گیرد. ثبت آمار در دفتر وقایع و مقایسه آن با سامانه اطلاعات و تنظیم صورت­جلسه توسط مراقب مسؤول الزامی است. در صورت لزوم و حسب مورد به هنگام جابجایی شیفت کاری نیز سرشماری انجام می‌شود.

تبصره ـ سازمان با ایجاد زیرساخت لازم، شرایط را برای سرشماری زندان‌ یان و حضور و غیاب آنان در بخش‌های مختلف مؤسسه، با استفاده از فناوری‌‌های نوین از جمله انگشت نگاری الکترونیکی، اسکن، مچ‌بند یا بازشناسی از طریق امواج رادیویی فراهم می­ آورد، در این صورت ثبت آمار و وقایع باید به­ صورت برخط در سامانه سجازا انجام گیرد.

حداقل ماهی یک­بار اماکن و لوازم زندان‌ یان توسط ماموران یگان حفاظت مؤسسه و تحت تعلیم و نظارت فرمانده یگان، بازرسی و گزارش آن تهیه و پس از ملاحظه رئیس مؤسسه و صدور دستورهای لازم در سامانه مربوط ثبت و بایگانی می‌شود. در صورت کشف اشیاء یا مواد ممنوع، با تنظیم صورت­جلسه مراتب در سوابق مربوط به زندان‌ ی متخلف در سامانه مربوط ثبت و شورای انضباطی مطرح و در صورت داشتن وصف مجرمانه، موضوع به مرجع قضایی صلاحیت‌دار گزارش می‌شود. ممانعت زندان‌ ی از انجام بازرسی و مقاومت وی در برابر ماموران زندان‌ ، تمرد محسوب و مراتب ضمن گزارش به دادستان یا رئیس حوزه قضایی بخش، در شورای انضباطی نیز مطرح می‌شود.

به منظور جلب مشارکت زندان‌ یان در پیشبرد اهداف و برنامه‌های مؤسسه، زندان‌ یان هر سالن یا هر بند، در هر سال ۳ یا ۵ نفر را که دارای درجه اعتباری کافی هستند، از میان خود به عنوان «شورای زندان‌ یان» انتخاب می­نمایند و رئیس مؤسسه یکی از اعضای شورای مذکور را با تایید حفاظت و اطلاعات مؤسسه، برای مدت شش­ماه به عنوان «وکیل بند» منصوب می‌کند تا به عنوان نماینده زندان‌ یان آن بخش، نسبت به انعکاس و پیگیری مشکلات زندان‌ یان و پیشبرد برنامه‌های اجرایی، با مسؤولان مؤسسه همکاری و مشارکت داشته باشد.

تبصره ـ واگذاری تکالیف زندان‌ ­بانان یا ماموران مراقب، به وکیل بند و سایر زندان‌ یان ممنوع است.

زندان‌ یان مکلف به حسن رفتار و سلوک با یکدیگر و اطاعت از دستورهای قانونی مسؤولان، مراقبان و ماموران مؤسسه و رعایت تمام مقررات داخلی هستند و در صورت ارتکاب تخلف، مراتب در شورای انضباطی مطرح و در پرونده رفتاری زندان‌ ی ثبت می‌شود.

در صورت بروز اغتشاش در مؤسسه، رئیس مؤسسه بلافاصله مراتب را به مدیر کل زندان‌ ‌های استان و حسب مورد دادستان یا رئیس حوزه قضایی بخش و نیروهای انتظامی یا نظامی محل اعلام و مطابق دستور قضایی اقدام می‌کند. همچنین در صورت ضرورت با استفاده از نیروهای انتظامی یا نظامی در جهت برقراری آرامش و جلوگیری از بروز حوادث یا ایراد خسارت‌ به افراد و اموال اقدام و متخلف را حسب مورد به مرجع قضایی یا شورای انضباطی معرفی می‌کند . مدیر کل زندان‌ ‌های استان بدون فوت وقت مراتب را به سازمان اعلام و برابر تدابیر سازمانی و وفق قوانین و مقررات اقدام خواهد کرد.

سازمان مکلف است ترتیبی اتخاذ کند که هر طبقه از زندان‌ یان و مددجویان بر اساس اصول طبقه‌بندی و با توجه به برنامه‌های اصلاحی و تربیتی مدون، از دوره­های آموزشی تخصصی و تفکیکی و برنامه‌های متنوع فرهنگی و تربیتی از قبیل آموزش­های رسمی و غیر رسمی علمی، فرهنگی، مذهبی، ورزشی و هنری و مانند آن به صورت داوطلبانه برخوردار شوند. در هر مؤسسه مجموعه اقدامات و برنامه‌های تفصیلی اصلاحی و تربیتی مختص هر طبقه که تعیین‌کننده رفتارهای مطلوب آنان است، بر اساس «منشاهای ارتکاب جرم» که در پرونده وضعیت زندان‌ ی، شناسایی شده، مبتنی بر اصول علمی و با هدف رفع یا تعدیل این منشاها و با در نظر گرفتن طول مدت اقامت زندان‌ یان در مؤسسه و دیگر اوضاع و احوال مؤثر، توسط کمیته تخصصی اصلاح و تربیت (موضوع تبصره یک ماده۲۷ این آیین‌نامه)، تصویب و جهت اجرا به رئیس مؤسسه اعلام می‌گردد. رئیس مؤسسه شرایط مناسب برای انجام این برنامه‌ها را فراهم می‌کند و بر اجرای صحیح آن از طریق واحد اصلاح و تربیت مؤسسه، نظارت دارد. کمیته می‌تواند به درخواست هر یک از زندان‌ یان یا مددکاران، با بررسی میزان اثرگذاری برنامه‌های اصلاحی، نسبت به بازنگری در برنامه‌ها، اتخاذ تصمیم نماید.

تبصره ـ معاون سلامت، اصلاح و تربیت سازمان مکلف است فهرست عناوین، سرفصل­ها و تقویم اجرایی انواع برنامه‌های اصلاحی، تربیتی، آموزشی، فرهنگی، هنری و ورزشی قابل اجرا، حسب مورد در بخش­های مختلف مؤسسه یا برای طبقات متنوع زندان‌ یان را سالانه، تهیه و به مؤسسه‌‌های کیفری سراسر کشور ابلاغ و برحسن اجرای آن نظارت کند.

کلیه فعالیت­های زندان‌ ی در برنامه‌های روزانه مؤسسه از جمله انجام تکالیف، مشارکت در اشتغال یا در بخش خدمات مؤسسه و نیز مشارکت وی در برنامه‌های اصلاحی و تربیتی در پرونده رفتاری وی ثبت می‌گردد. در پرونده رفتاری زندان‌ ی، در ازای میزان مشارکت وی در اشتغال مولد یا مشارکت در بخش خدمات عام المنفعه مؤسسه، علاوه بر دستمزد پرداختی در اشتغال مولد، به زندان‌ ی «امتیاز رفاهی» نیز تعلق می‌گیرد و در ازای انجام تکالیف و مشارکت در اجرای برنامه‌های اصلاحی و تربیتی، به زندان‌ ی «نمره اعتباری» اعطاء می‌گردد‌.

تبصره۱ـ بهره‌مندی زندان‌ ی از امور رفاهی فوق‌العاده در مؤسسه (بیشتر از حقوق اولیه هر زندان‌ ی، نظیر: افزایش سقف اعتباری کارت بانکی، افزایش دفعات تماس تلفنی یا ملاقات تصویری (الکترونیکی)، فراهم شدن امکان خرید اقلام رفاهی خاص از فروشگاه مؤسسه ) و امکان بهره‌مندی وی از خدمات آموزشی و فرهنگی فوق‌العاده، تنها از طریق مصرف «امتیاز رفاهی»، امکان‌پذیر است.

تبصره۲ـ بهره‌مندی زندان‌ ی از ارفاق‌های قانونی مانند مرخصی، انتقال به زندان‌ نیمه باز، اعزام به کار در خارج از زندان‌ (رای باز یا مرکز حرفه آموزی و اشتغال)، ملاقات حضوری یا خصوصی، نظام نیمه­آزادی، آزادی مشروط، آزادی تحت نظارت سامانه‌های الکترونیکی و خدمات پس از خروج، بر اساس «درجه اعتباری» کسب شده خواهد بود‌. زندان‌ یان متناسب با نمره اعتباری مکتسبه، به چهار درجه “ضعیف، متوسط، خوب و عالی” تقسیم می‌شوند.

تبصره۳ـ احصاء و ثبت فعالیتهای زندان‌ ی و اعطای امتیاز و نمره اعتباری در پرونده رفتاری وی، حتی المقدور با بهره‌گیری از سیستم­های هوشمند و فناوری­های نوین و با حداقل مداخله و اعمال سلیقه انسانی در سامانه سجازا ثبت و اعمال می‌گردد.

تبصره۴ـ پول، امتیاز و نمره اعتباری، قابل تبدیل به یکدیگر نیست. در هر مؤسسه تا زمانی که زیر ساخت‌‌های اجرایی و سامانه لازم برای اشتغال و خدمات عام­المنفعه متناسب با تعداد زندان‌ یان متقاضی فراهم نشده است، سطح برخورداری زندان‌ یان از امور رفاهی، تابع نمره اعتباری است.

تبصره۵ ـ دستورالعمل اجرایی سازکار ثبت رفتارهای زندان‌ ی در پرونده رفتاری و ارزیابی مجدد شخصیت زندان‌ ی در مقاطع زمانی مختلف و اعطای درجه اعتباری و همچنین نحوه کسب و مصرف امتیاز رفاهی و کیفیت تاثیر آن‌ها در برخورداری زندان‌ ی از امور مالی و رفاهی و ارفاق‌های قانونی، با رعایت اصل شفافیت، عدالت و با اجتناب از هرگونه زمینه­های تبانی، تبعیض و فساد، ظرف مدت شش ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این آیین‌نامه توسط «معاونت سلامت،اصلاح و تربیت» تهیه و به تصویب رئیس سازمان می‌رسد.

رئیس مؤسسه در اجرای برنامه‌های فرهنگی و تربیتی برای زندان‌ یان، دوره­های مذهبی در رشته­هایی از قبیل آموزش نماز، ترویج و اقامه آن، آموزش­های قرآنی (با ترجیح رویکرد درک مفاهیم و تفسیر)، اخلاق، احکام، اعتقادات و معارف اسلامی، نهج­البلاغه و سبک زندگی اسلامی و دوره­های مهارت‌های اساسی زندگی از قبیل پیش­ گیری از آسیب­های اجتماعی(از جمله اعتیاد)، برنامه‌های روان­شناسی و مشاوره (به‌ویژه در حوزه مهارت­های اجتماعی وخانوادگی ) را در اولویت قرار می‌دهد. اجرای سیاست برون­سپاری و استفاده از ظرفیت نهادهای مختلف مانند سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان نظام روان­شناسی و مشاوره، مؤسسات و کلینیک­های تخصصی بخش خصوصی و نهادهای مردمی در این راستا بلامانع است. روحانیون، مدرسان و مربیان معرفی­شده از سوی این نهادها پس از تایید صلاحیت توسط واحدهای اصلاح و تربیت و حفاظت و اطلاعات مؤسسه، با نظر رئیس مؤسسه پذیرفته می‌شوند.

در هر مؤسسه، ائمه جماعات و مربیان مذهبی جهت اقامه نماز جماعت و برگزاری دوره‌های آموزش مذهبی، با همکاری نهادهای فرهنگی از قبیل حوزه­های علمیه، مراکز تربیت مربی و اعزام روحانی، حضور می‌یابند.

دفتر امور فرهنگی و تربیتی سازمان فهرست نشریه­ها و مجله­ها و محصولات آموزشی، فرهنگی، هنری و ورزشی مجاز جهت استفاده زندان‌ یان را سالانه تهیه و ابلاغ می‌کند. مسؤول واحد اصلاح و تربیت مؤسسه ضمن نظارت بر این موضوع، اقلام مذکور را تهیه و به صورت رایگان در اختیار زندان‌ یان قرار می‌دهد.

رئیس مؤسسه مکلف است نسبت به راه‌اندازی سیمای زندان‌ یا واحد سمعی و بصری تحت نظر واحد اصلاح و تربیت یا واحد فرهنگی اقدام و از این طریق نسبت به تولید برنامه و نمایش فعالیت‌های فرهنگی، آموزشی، ورزشی و هنری زندان‌ یان و تهیه و نمایش انواع فیلم‌های آموزنده و اخلاقی در همه بخش‌ها و بندهای مؤسسه اقدام کند.

اجرای برنامه‌های علمی، ورزشی، هنری و ادبی توسط زندان‌ یان با رعایت مقررات حاکم و با نظارت و هماهنگی واحد اصلاح و تربیت یا واحد فرهنگی مؤسسه، مجاز است.

به پیشنهاد رئیس مؤسسه و پس از موافقت مدیرکل زندان‌ ‌های استان، شرکت گروهی زندان‌ یان داوطلبی که دارای درجه اعتباری لازم باشند، در برنامه اصلاحی و تربیتی معین در خارج از مؤسسه، از جمله سفرهای زیارتی، آموزشی، ورزشی و یا اردوهای جهادی و عام­المنفعه، در صورت موافقت شورای طبقه‌بندی و تودیع تامین نزد قاضی اجرا، حداکثر به مدت یک ماه بلامانع است.

زندان‌ یان اقلیت­های دینی شناخته شده در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران می­توانند یک جلد کتاب مقدس خود را در اختیار داشته باشند. حضور نماینده اقلیت­های دینی و مذهبی در مؤسسه جهت هدایت و ارشاد، به درخواست زندان‌ ی و موافقت رئیس و مسؤول حفاظت و اطلاعات مؤسسه با رعایت قوانین و مقررات سازمان امکان‌پذیر است.

سازمان مکلف است زمینه سوادآموزی و ادامه تحصیل زندان‌ یان حسب مورد در مقاطع ابتدایی، متوسطه و عالی را مطابق قوانین جاری کشور و امکانات سازمان­ها و وزارت­خانه­های مربوط فراهم کند. شرکت افراد دارای سن کمتر از هجده سال تمام شمسی در مقاطع تحصیلی متوسطه و پایین­تر و همچنین افراد بی­سواد کمتر از شصت سال سن در آموزش­های رسمی کلاس­های نهضت سوادآموزی الزامی است. عدم مشارکت در این دوره­ها موجب محرومیت از کسب امتیازهای مقرر در این آیین‌نـامه می‌شود.

مطابق اصل سی­ام قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و بند «ج» ماده ۳۸ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور مصوب ۱۳۹۵ و آیین‌نـامه اجرایی آن، سازمان با همکاری وزارت آموزش و پرورش، سازمان نهضت سوادآموزی و سازمان آموزش فنی و حرفه­ای کشور، امکانات لازم را جهت سواد­آموزی و ادامه تحصیل و حرفه­آموزی، همانند دیگر افراد جامعه برای زندان‌ یان و مددجویان فراهم می‌کند. مدرسان و مربیان مدارس، آموزشگاه­های علمی، فنی و حرفه­ای، کار و دانش و کلاس­های نهضت سوادآموزی توسط مراجع مربوط، جهت تدریس به مؤسسه معرفی می‌شوند. پس از تایید واحد اصلاح و تربیت و حفاظت و اطلاعات مؤسسه، تردد این افراد و عوامل اجرایی مراجع مذکور به داخل مؤسسه جهت تدریس مجاز است.

وزارتخانه­های آموزش و پرورش، علوم، تحقیقات و فناوری، سازمان نهضت سوادآموزی و سازمان فنی و حرفه‌ای کشور بر اساس برنامه رسمی خود و با هماهنگی و همکاری مسؤولان مؤسسه، آزمون‌های مقطعی و سالانه مربوط را در مؤسسه برگزار می‌کنند و در صورت موفقیت، گواهی­نامه رسمی بدون ذکر محل تشکیل دوره و زندان‌ ی بودن فرد صادر و به وی اعطا می‌شود. تردد عوامل اجرایی برگزاری آزمون‌های مصوب به داخل مؤسسه پس از تایید واحد اصلاح و تربیت و حفاظت و اطلاعات آن مؤسسه مجاز است.

چنانچه زندان‌ ی مایل به شرکت در آزمونی است که امکان برگزاری آن­ در داخل مؤسسه وجود ندارد، تنها می­تواند در محدوده ضوابط مرخصی و یا اعزام تحت­الحفظ با دستور مرجع قضایی اقدام کند .

سازمان در تمام مؤسسه‌های تابعه، با رعایت اصول معماری ایرانی ـ اسلامی، مکان مناسب قابل دسترس، جاذب و درخور شانی را به عنوان نمازخانه احداث می‌نماید.

تامین هزینه­های مربوط به تحصیلات عالی، فعالیت‌‌های ورزشی یا هنری فوق‌العاده و اشتغال خویش‌فرما بر عهده زندان‌ ی است. مدیرکل زندان‌ ‌های استان و رئیس مؤسسه می­توانند زندان‌ یان نیازمند را در راستای تامین ملزومات، تجهیزات و هزینه‌‌های متعلقه، حمایت کنند.

رئیس مؤسسه با جذب کمک و همکاری وزارت­خانه‌ها، سازمان­ها، نهادهای عمومی غیر دولتی و تشکل‌های مردم­نهاد با رعایت استانداردهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، با توجه به تعداد زندان‌ یان، کتابخانه مجهزی حاوی کتاب­های حقوقی، مجموعه قوانین، علمی، مذهبی، اخلاقی، داستانی، ادبی، هنری، ورزشی و فنی را جهت استفاده زندان‌ یان و مددجویان تاسیس می‌کند. زندان‌ یان می‌توانند در ساعات مقرر در کتابخانه مطالعه کنند و یا کتاب به امانت گیرند. تعامل با نهاد کتابخانه­های عمومی جهت تحت پوشش قرار دادن کتابخانه مؤسسه اصلاح وتربیت و انجام کتابداری، به­روزرسانی و تهیه کتاب­های جدید برای کتابخانه یا نسخ الکترونیکی آن‌ها را بر عهده واحد اصلاح و تربیت مؤسسه است.

سازمان مکلف است با همکاری وزارت ورزش و جوانان و فدراسیون­های ورزشی و دیگر سازمان‌های ذی‌ربط و در صورت امکان با جذب کمک نهادها و مؤسسه‌های عمومی غیر دولتی، نهادهای مردمی یا خیرین، سالن‌های ورزشی را راه‌اندازی و گسترش دهد و امکانات، تجهیزات و ملزومات ضروری ورزشی را تهیه و مربیان ورزشی را به‌کار گیرد.

اعزام زندان‌ یان برای شرکت در مسابقات علمی، فرهنگی، هنری و ورزشی خارج از مؤسسه در چارچوب سیاست­های ابلاغی سازمان با تایید شورای طبقه‌بندی و قاضی اجرا و نیز اخذ تامین مناسب انجام می‌گیرد و در صورت عجز محکوم از تودیع تامین مناسب، اعزام با موافقت قاضی اجرا و تحت الحفظ مامورین یگان حفاظت مؤسسه به عمل می­آید‌. اعزام زندان‌ یان تحت قرار مستلزم اخذ موافقت مقام قضایی مربوط است.

مقام‌های مجاز برای ورود به مؤسسه عبارتند از: رئیس قوه قضاییه و معاونان وی، رئیس دیوان عالی کشور، دادستان کل کشور، رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح و معاونان وی در مورد متهمان و محکومان مربوط به آن سازمان، وزیر دادگستری، دادستان انتظامی قضات و معاونان و دادیاران انتظامی، رئیس و بازرسان دفتر حقوق شهروندی و ستاد حقوق بشر قوه قضاییه،رئیس کل دادگستری استان و معاونان وی، رئیس سازمان زندان‌ ‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی و معاونان وی، مدیران کل سازمان زندان‌ ‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی و معاونان ایشان، فرمانده یگان حفاظت، ماموران بازرسی، حفاظت و اطلاعات و یگان سازمان، بازرسان اعزامی رئیس قوه قضاییه، دادستان و معاونان وی، رئیس و دادستان سازمان قضایی نیروهای مسلح استان­ها، بازرسان اعزامی از سوی سازمان بازرسی کل کشور بر اساس ابلاغ صادر شده و با هماهنگی مدیر کل زندان‌ ‌های استان، مسؤولان دفتر صیانت از حقوق زندان‌ یان سازمان و مسؤولان واحدهای استانی این دفتر در حوزه قضایی استان محل خدمت، رؤسای دادگستری، قاضی اجرا و قضات دادگاه‌ها و دادسراها در مواردی که پرونده زندان‌ ی نزد آنان مفتوح است و هم­چنین بازرسان و کارشناسان اعزامی از سوی سازمان و یا اداره کل استان.

 بازدید مقام­های دستگاه‌های اجرایی، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و ائمه جمعه از مؤسسه با موافقت مدیرکل زندان‌ ‌های استان و سایر افراد با هماهنگی و اجازه از رئیس سازمان امکان‌پذیر است.

بازدید هیات‌های خارجی از مؤسسه پس از هماهنگی­های لازم و اخذ مجوز از رئیس سازمان امکان‌پذیر است.

ورود نمایندگان و بازرسان سازمان تعزیرات حکومتی کشور به مؤسسه با معرفی مدیر کل تعزیرات استان و تنها برای بازرسی از فروشگاه‌‌های مؤسسه و رسیدگی به امور زندان‌ یان آن مرجع امکان‌پذیر است .

غیر از مقام­های مذکور در ماده ۹۷ این آیین‌نـامه و مسؤولان مؤسسه مشتمل بر رئیس و معاونان، فرمانده یگان حفاظت، رئیس حفاظت و اطلاعات، نماینده بازرسی و نمایندگان اعزامی سازمان که برای نظارت و سرکشی اجازه ورود به بند زنان را دارند، ورود دیگر کارکنان مرد به این بند ممنوع است مگر در صورت ضرورت و تنها با مجوز صادرشده از سوی رئیس مؤسسه و با حضور کارکنان زن.

مدیران و نمایندگان انجمن، ستاد دیه، بنیاد و کارکنان دفاتر خدمات الکترونیک قضایی می‌توانند با اجازه رئیس مؤسسه و رعایت مقررات این آیین‌نـامه برای انجام وظایف خود وارد مؤسسه شوند و همچنین کار آفرینان، خیرین و گروه‌‌های مردم نهاد در راستای اجرای تفاهم نامه‌‌ها و تحقق سیاست‌‌ها و برنامه‌های سازمان، با هماهنگی و تایید واحد حفاظت و اطلاعات و رئیس مؤسسه، می‌توانند از بخش‌های ذی‌ربط در مؤسسه بازدید نمایند.

ورود و خروج ماموران اطلاعاتی و امنیتی به مؤسسه به منظور انجام امور محول­شده با مجوز صادرشده از سوی دادستان یا قاضی رسیدگی­کننده و پس از هماهنگی با رئیس مؤسسه و با رعایت مقررات این آیین‌نـامه و ثبت مشخصات در دفتر مؤسسه امکان‌پذیر است. تردد وسیله نقلیه آنان نیز مشمول مقررات این آیین‌نـامه است.

تبصره ـ به منظور احراز هویت صحیح ماموران مراجعه‌کننده به مؤسسه جهت تحویل زندان‌ ی به مراجع انتظامی یا امنیتی، ضروری است علاوه بر احراز هویت متداول و بررسی اصالت نامه‌‌های ارسالی در سامانه، نسبت به ارسال پیامک تایید به تلفن اعلامی مراجعه‌کننده (ثبت شده در سامانه ثنا) اقدام و پس از درج کد تایید در سامانه سجازا و تایید سامانه نسبت به تحویل زندان‌ ی به وی اقدام شود. تا زمانی که زیرساخت‌های فنی لازم تامین نگردیده است، حتی‌المقدور از طریق تماس تلفنی با مقام مـافوق ضابطان مربوط، احتیاط و اطمینان لازم بابت احراز هویت ماموران به‌عمل می­آید.

همراه داشتن سلاح گرم یا سرد هنگام ورود مقام­ها و اشخاص بازدید‌کننده از مؤسسه ممنوع است. همچنین بازدیدکنندگان نمی­توانند اشیای ممنوع از قبیل تلفن همراه و تجهیزات ضبط صوتی و تصویری به همراه داشته باشند یا مبادرت به تصویربرداری و یا مبادله هر گونه اشیاء و نوشته­جات با زندان‌ ی نمایند.

تبصره ـ مبادله نوشته­جات از سوی مقامات ذی­صلاح و همچنین همراه داشتن گوشی تلفن توسط مقام­ها و اشخاص مذکور در مواد ۹۷ و ۹۸ این آیین‌نـامه در موارد ضروری بلامانع است. تهیه و انتشار فیلم­ یا عکس  از زندان‌ ی و یا انتشار شرح احوال وی به گونه­ای که باعث شناسایی، هتک حیثیت او نشود، با رضایت کتبی زندان‌ ی و مجوز مدیر کل زندان‌ ‌های استان و دفتر حفاظت و اطلاعات سازمان مجاز است.

پژوهشگران رشته­های حقوق جزا و جرم­شناسی، جامعه­شناسی، روان­ شناسی، روان پزشکی، علوم تربیتی و دیگر رشته­های مرتبط با زندان‌ و امور زندان‌ یان که در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری تحصیل می‌نمایند و افراد دارای مدرک تحصیلی در همین مقاطع که در رشته­های پیش­گفته تدریس یا تحقیق علمی می­کنند، تنها با ارائه معرفی­ نامه از رئیس دانشگاه محل تحصیل یا مرجع علمی اعم از دانشگاه، حوزه علمیه یا پژوهشگاه سفارش­دهنده تحقیق و همچنین اعلام نظر کتبی مدیرکل زندان‌ ‌های استان می­توانند از مؤسسه بازدید کنند. در پژوهش‌هایی که با تایید پژوهشگاه قوه قضاییه ارسال می‌شود، تهیه فیلم، تصویر و گزارش از زندان‌ ی، انجام مصاحبه با وی یا مطالعه پرونده‌های شخصیت تنها در صورت ذکر در معرفی­نامه و مشروط به رضایت زندان‌ ی و اعلام نظر مدیرکل زندان‌ ‌های استان و موافقت سازمان و با تایید و نظارت واحد حفاظت و اطلاعات امکان‌پذیر است. به هر حال افشای هویت زندان‌ ی ممنوع است.

 بازدیدکنندگان باید به هنگام ورود احراز هویت شوند و مجوز کتبی آنان، ساعات ورود و خروج، مشخصات کامل و علت بازدید در دفتر وقایع و دفتر مخصوص بازدیدکنندگان ثبت شود. نظرات اصلاحی، انتقادی و یا نتیجه مشاهدات و استنباط بازدیدکننده در دفتر مذکور منعکس و از طریق ادارات کل زندان‌ ‌ها به سازمان گزارش می‌شود تا در جهت بهبود وضعیت مؤسسه مورد استفاده قرار گیرد.