فصل سوم - شرایط انتخاب کنندگان و انتخاب شوندگان

انتخاب کنندگان باید دارای شرایط ذیل باشند:

1 - تابعیت کشور جمهوری اسلامی ایران.

2 - هجده سال تمام. اصلاحی مورخ 13/10/1385.

3 - عاقل بودن.

انتخاب شوندگان هنگام ثبت نام باید دارای شرایط زیر باشند:

1 - اعتقاد و التزام عملی به اسلام و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران.

2 - تابعیت کشور جمهوری اسلامی ایران.

3 - ابراز وفاداری به قانون اساسی و اصل مترقی ولایت مطلقه فقیه.

4 – داشتن حداقل مدرک کارشناسی ارشد و یا معادل آن.اصلاحی مورخ 13/10/1385.

5 - نداشتن سوء شهرت در حوزه انتخابیه.

6 - سلامت جسمی در حد برخورداری از نعمت بینائی، شنوائی و گویائی.

7 - حداقل سن سی سال تمام و حداکثر هفتاد و پنج سال تمام.

‌تبصره 1 - داوطلبان نمایندگی اقلیت های دینی مصرح در قانون اساسی از التزام عملی به اسلام، مذکور در بند (1) مستثنی بوده و باید در دین خود‌ ثابت ‌العقیده باشند.

‌تبصره 2 – حذف شد. (طرح حذف تبصره 2 ماده 28 قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی مصوب 28/1/90 مجلس شورای اسلامی.)

تبصره 3 – هر دوره نمایندگی مجلس شورای اسلامی معادل یک مقطع تحصیلی فقط برای شرکت در انتخابات محسوب می‌شود.الحاقی مورخ 26/1/1386.

اشخاص زیر به واسطه مقام و شغل خود از داوطلب شدن محرومند:

‌الف - اشخاص زیر از داوطلب شدن در حوزه‌های انتخابیه سراسر کشور محرومند مگر اینکه حداقل شش ماه[به موجب مصوبه مورخ 26/1/1386 مدت 2 ماه به شش ماه تغییر یافته است.] قبل از ثبت نام از سمت خود استعفاء ‌نموده و به هیچ وجه در آن پست شاغل نباشند:[بند "الف" این ماده اصلاحی مورخ 25/8/1379.]

1 - رئیس جمهور و معاونین و مشاورین وی.

2 - دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام و معاونین وی.

3 - مشاورین معاونین رئیس جمهور.

4 - رؤسای دفاتر سران سه قوه.

5 - وزرا و سرپرستان وزارتخانه‌ها.

6 - معاونین و مشاورین وزرا.

7 - مدیران کل و سرپرستان ادارات کل وزارتخانه‌ها و مدیران کل حوزه وزارتی و رؤسای دفاتر وزرا.

8 - اعضای شورای نگهبان و هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات.

9 - رئیس قوه قضائیه و معاونین و مشاورین وی.

10 - رئیس دیوان عالی کشور و معاونین و مشاورین وی.

11 - دادستان کل کشور و معاونین و مشاورین وی.

12 - رئیس دیوان عدالت اداری و معاونین و مشاورین وی.

13 - رئیس سازمان بازرسی کل کشور و معاونین و مشاورین وی.

14 - رؤسا و سرپرستان سازمان ها ، ادارات کل ، ادارات عقیدتی سیاسی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران ، جانشینان و معاونین آنان در سراسر‌کشور.

15 - رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و معاونین وی.

16 - رئیس جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران و معاونین وی.

17 - استانداران.

18 - معاونین و مشاورین استانداران.

19 - فرمانداران.

20 - بخشداران.

21 - شهرداران و رؤسای مناطق شهرداری.

22 - رؤسا و سرپرستان سازمان های دولتی.

23 - رئیس دانشگاه آزاد اسلامی.

24 - اعضای هیأت مدیره و مدیران عامل بانک ها.

25 - اعضای هیأت مدیره ، مدیران عامل شرکت های دولتی و وابسته به دولت که حیطه وظایف و اختیارات آنها به کل کشور تسری دارد.

26 - رئیس کل بانک مرکزی ایران و معاونین و مشاورین وی.

27 - رؤسا و سرپرستان بنیادهای (‌مستضعفان، شهید، 15 خرداد، مسکن)، کمیته امداد امام خمینی(‌ره)، نهضت سوادآموزی، سازمان تبلیغات اسلامی،‌دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم ، رئیس سازمان تعزیرات حکومتی ، رؤسای اتاق های بازرگانی ، صنایع و معادن ، تعاون، معاونین و مشاورین آنان.

28 - شاغلین در نیروهای مسلح و وزارت اطلاعات.

ب - اشخاص زیر از داوطلب شدن در حوزه‌های انتخابیه قلمرو مأموریت خود محرومند مگر اینکه شش ماه[به موجب مصوبه مورخ 26/1/1386 مدت "دو ماه" به "شش ماه" تغییر یافته است.] قبل از ثبت نام از سمت خود استعفا‌ء نموده و به هیچ وجه در آن پست شاغل نباشند:[بند "ب" این ماده اصلاحی مورخ 25/8/1379.]

1 - ائمه جمعه دائمی.

2 – قضات شاغل در امر قضاء و رؤسای دادگستری شهرستان ها و استان ها.[اصلاحی مورخ 26/1/1386.]

3 - مدیران کل و سرپرستان دفاتر و ادارات کل استان ها و معاونین آنان.

4 - مدیران کل و سرپرستان دفاتر و ادارات کل استانداری ها و معاونین آنان.

5 - رؤسا و سرپرستان ادارات و سازمان های دولتی و وابسته به دولت و معاونین آنان در استان و شهرستان.

6 - رؤسا و سرپرستان دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی اعم از دولتی و غیر دولتی و رؤسا و سرپرستان واحدها و شعب آنها.

7 - اعضای هیأت مدیره و مدیران عامل شرکت های دولتی و وابسته به دولت در استان و شهرستان.

8 - سرپرستان مناطق و رؤسای شعب بانک ها در استان و شهرستان.

9 - سرپرستان دفاتر سازمان تبلیغات اسلامی در مرکز استان و شهرستان ها.

10 - مدیران مراکز صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.

11- اعضای‌ شوراهای اسلامی شهر و روستا.[الحاقی مورخ 26/1/1386.]

ج - اعضای هیأت های اجرائی و ناظرین شورای نگهبان در حوزه انتخابیه تحت مسئولیت خود.

‌تبصره 1 - کلیه مقامات دارای عناوین هم طراز با عناوین مذکور در بندهای (‌الف) و (ب) مشمول این ماده می‌باشند. تشخیص هم طرازی با سازمان ‌امور اداری و استخدامی کشور[به موجب مصوبه مورخ 11/12/1378 شورای عالی اداری، سازمان امور اداری و استخدامی کشور با سازمان برنامه و بودجه ادغام و نام آن به معاونت نیروی انسانی رئیس جمهور تغییر یافته است.] می‌باشد.

‌تبصره 2 - درمورد کسانی که طبق قوانین استخدامی و یا تعهد خدمت، استعفای آنان منوط به پذیرش آن از سوی مسئولین مربوطه باشد، قبول‌ استعفا شرط است. همچنین استعفای پرسنل نیروهای مسلح منوط به قبول فرماندهی کل قوا می‌باشد.

‌تبصره 3 - به هنگام ثبت‌نام، ارائه گواهی رسمی مبنی بر قبول استعفا و عدم اشتغال در پست و مقام و مشاغل یاد شده در بندهای (‌الف) و (ب) ‌این ماده شش ماه[به موجب مصوبه مورخ 26/1/1386 مدت "دو ماه" به "شش ماه" تغییر یافته است لازم به ذکر است که قبلاً به موجب مصوبه مورخ 25/8/1379 مدت "سه ماه" به "دو ماه" تقلیل یافته بود.] قبل از ثبت نام الزامی است.[اصلاحی مورخ 25/8/1379.]

تبصره 4- جایگزین فرد مستعفی باید از سوی مرجع ذی صلاح بالاتر ، حداکثر به مدت یک ماه به طور رسمی معرفی شود و فرد مستعفی در آن حوزه مسئولیتی نداشته باشد.[الحاقی مورخ 26/1/1386.]

تبصره 5- هر یک از مسئولین استانی و شهرستانی نظیر رئیس ستاد اقامه نماز و رئیس ستاد امر به معروف و نهی از منکر مشمول حکم فوق می گردند.[الحاقی مورخ 26/1/1386.]

تبصره 6- وزارت کشور موظف است حداقل هفت ماه قبل از ثبت نام از داوطلبان ، مراتب را از طریق رسانه های گروهی به آگاهی عموم برساند.[این تبصره تحت عنوان تبصره "4" بوده و در تاریخ 25/8/1379 اصلاح و نهایتاً با الحاق دو تبصره به عنوان تبصره های "4" و "5" به موجب مصوبه مورخ 26/1/1386 به عنوان تبصره "6" درآمده است. همچنین عبارت سه ماه با لحاظ اصلاحیه مورخ 26/1/1386 به هفت ماه تغییر یافته است.]

 اشخاص زیر از داوطلب شدن نمایندگی مجلس محرومند:

1- کسانی که در جهت تحکیم مبانی رژیم سابق نقش مؤثر داشته اند.

2- ملاکیــن بزرگ که زمین های موات را به نـام خود ثبت داده اند.

3- وابستگان تشکیلاتی و هواداران احزاب، سازمان¬ها و گروه هایی که غیرقانونی بودن آنها از طرف مقامات صالحه اعلام شده است.

4- کسانی که به جرم اقدام علیه جمهوری اسلامی ایران محکوم شده اند.

5- محکومین به ارتداد به حکم محاکم صالحه قضائی.

6- مشهورین به فساد و متجاهرین به فسق.

7- محکومین به حدود شرعی مگر آنکه توبه آنان ثابت شده باشد.

8- قاچاقچیان مواد مخدر و معتادین به این مواد.

9- محجورین و کسانی که به حکم دادگاه مشمول اصل چهل و نهم(49) قانونی اساسی باشند.

10- وابستگان به رژیم سابق از قبیل اعضای انجمن های شهر و شهرستان ، وابستگان به تشکیلات فراماسونری ، هیأت رئیسه کانون های حزب رستاخیز ، حزب ایران نوین و اعضای فعال آنها ، نمایندگان مجلسین سنا ، شورای ملی سابق و مأموران ساواک.

11- محکومین به خیانت ، کلاهبرداری ، اختلاس و ارتشاء ، غصب اموال دیگران و محکومین به سوء استفاده مالی به حکم محاکم صالحه قضائی.