مطالب حقوقی
انحصار وراثت فرد محجور
هرگاه شخص محجوری فوت می نماید، از دایره سرپرستی خارج شده و اداره امور او نیز مانند افراد عادی می باشد، برای گرفتن انحصار وراثت فرد محجور ابتدا وراث او باید دادخواست گواهی انحصار وراثت فرد محجور را ثبت نموده و در شورای حل اختلاف محلی که محجور در آن منطقه سکونت داشته است ارجاع می شود، با ابلاغ پیامک به شخص روال رسیدگی آغاز میشود، و متقاضی باید مدارک کامل فرد محجور متوفی و وراث او را در جلسه رسیدگی به شعبه مربوطه ارائه دهد. د صورت عدم دسترسی به مدارک وراث، شعبه می تواند از اداره ثبت احوال استعلام نماید.
انحصار وراثت طبقه اول
در قانون مدنی ایران وراث به سه طبقه اول و دوم و سوم تقسیم می شود، با فوت متوفی وراث طبقه اول اگر وجود دارند ابتدا باید، انحصار وراثت طبقه اول را اخذ نمایند. وراث برای شروع انحصاروراثت طبقه اول باید ابتدا به دفاتر خدمات قضایی مراجعه نموده و درخواست انحصار وراثت طبقه اول را به ثبت برسانند، و با ارجاع پرونده به شورای حل اختلاف محل سکونت متوفی و تعیین شعبه رسیدگی آغاز می شود، اگر دارایی متوفی بالای پنجاه میلیون تومان باشد، گواهی انحصار وراثت طبقه اول نامحدود است و نیازمند نشر آگهی یک ماهه است، اما اگر دارایی متوفی کمتر از پنجاه میلیون باشد دیگر نیازی به نشر آگهی نبوده و انحصار وراثت طبقه اول ظرف یک هفته صادر می شود.
انحصار وراثت صندوق امانات
در خصوص تمام اموالی که از متوفی بجا می ماند، وراث او قائم مقام قانونی متوفی می شوند، در مورد انحصار وراثت صندوق امانات نیز باید به عرض برسانیم که چون متوفی قراردادی را در این خصوص جهت اجاره صندوق امانات با بانک تنظیم نموده است، بعد از فوت کل ورثه به قائم مقامی از متوفی طرف قرارداد محسوب شده و باید با اخذ انحصار وراثت صندوق امانات اثبات نمایند که جزو وراث بوده و اختیار قانونی در مورد اجاره صندوق امانات را دارند، برای گرفتن انحصار وراثت صندوق امانات ابتدا وراث باید از شورای حل اختلاف آخرین اقامتگاه متوفی درخواست گواهی انحصار وراثت نمایند.
انحصار وراثت صلح عمری
عقد صلح نوعی عقد است که شخص در زمان زنده بودن خود اموال و دارایی خود را بنام شخص دیگری می نماید، تا بعد از فوت آن اموال به شخصی که نام او در صلح عمری آمده است منتقل شود. اما انتقال صلح عمری بعد از فوت به گواهی انحصار وراثت نیاز دارد، تا برای انتقال، مدارک فوت متوفی کامل باشد. ضمن اینکه اموالی که بصورت صلح عمری به شخص دیگری منتقل می شود نیازی به پرداخت مالیات بر ارث آن اموال ندارد.
انحصار وراثت سرقفلی مغازه
هر گاه بین اموال و ماترک متوفی سرقفلی مغازه ای بنام متوفی وجود داشته باشد، ابتدا باید از طریق شورای حل اختلاف آخرین اقامتگاه متوفی یا دفاتر خدمات الکترونیک قضایی درخواست انحصار وراثت سرقفلی مغازه نمود و با ارجاع پرونده به شعبه شخص متقاضی باید در روز جلسه رسیدگی حاضر شده و مدارک و اطلاعات کل وراث را در اختیار شعبه رسیدگی کننده قرار دهد، و در غیر اینصورت شعبه رسیدگی کننده میتواند از اداره ثبت احوال استعلام در خصوص اسناد سجلی متوفی اطلاعات کسب نماید، و در مرحله بعد با نشر آگهی بعد از یکماه گواهی انحصار وراثت سرقفلی مغازه قابل صدور است.
انحصار وراثت زمین کشاورزی بدون سند
صدور گواهی انحصار وراثت زمین کشاورزی بدون سند در صلاحیت شورای حل اختلافی است که متوفی در آن منطقه زندگی میکرده است. وارث یا هر ذی نفعی که در زمین کشاورزی بدون سند نفع میبرد، میتواند اقدام به درخواست انحصار وراثت زمین کشاورزی بدون سند را مطرح نماید. مدارک کامل وراث و متوفی برای صدور گواهی انحصار وراثت الزامی بوده و در شرایطی که به مدارک دسترسی وجود ندارد متقاضی میتواند از شعبه رسیدگی کننده به انحصار وراثت زمین کشاورزی بدون سند، درخواست نماید که با کد ملی متوفی اطلاعات اسناد سجلی متوفی را در اختیار شورای حل اختلاف قرار دهد، بعد از رسیدگی نوبت به نشر آگهی انحصار وراثت زمین کشاورزی بدون سند در روزنامه رسمی میرسد، تا زمانی که مهلت یکماه نشر آگهی به اتمام برسد گواهی انحصار وراثت زمین کشاورزی بدون سند آماده صدور است.
انحصار وراثت در روزنامه رسمی
با شروع رسیدگی به گواهی انحصار وراثت نامحدود در شورای حل اختلاف و در صورت کامل بودن مدارک یک نوبت نشرآگهی یک ماهه در روزنامه رسمی صورت میگیرد، و بعد از اتمام مهلت انحصار وراثت در روزنامه رسمی گواهی مزبور آماده صدور می باشد. اما در انحصار وراثتی که بصورت محدود مطرح شده است دیگر نیازی به نشر انحصار وراثت در روزنامه رسمی نبوده و بعد از تکمیل مدارک گواهی آماده صدور است.
انحصار وراثت اینترنتی
متقاضی گواهی انحصار وراثت اینترنتی ابتدا باید در سامانه ثنا ثبت نام نماید و دادخواست انحصار وراثت اینترنتی خود را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به شورای حل اختلاف ارسال نماید. در مورد این موضوع که گواهی انحصار وراثت اینترنتی و بصورت غیرحضوری صادر شود، عملا امکان پذیر نبوده و متقاضی یا وکیل آن باید در جلسه رسیدگی حضور یابد و اصل مدارک را به شعبه رسیدگی کننده ارائه نماید. همچنین ثبت نام در سامانه ثنا باعث میشود که تمام ابلاغیه ها و اوقات رسیدگی از طریق پیامک و بصورت اینترنتی به شخص خواهان ابلاغ شود.
اصلاح انحصار وراثت
اخذ گواهی انحصار وراثت در عین سادگی پیچیدگی های خاص خود را دارد، متقاضی باید دقت لازم را در طرح دادخواست و روال رسیدگی داشته باشد تا مجددا نیازی به اصلاح گواهی انحصار وراثت نباشد. اما بعضا در صدور گواهی مزبور اشتباهاتی مانند از قلم افتادن نام بعضی از وراث، اشتباه در نام و اسناد سجلی ورثه، یا ذکر نام وراثی که قبل از متوفی فوت نموده اند، اتفاق میفتد. اگر این اشتباهات را شعبه صادر کننده انحصار وراثت یا متقاضی قبل از صدور گواهی متوجه شوند، میتوان به راحتی اصلاح انحصار وراثت را درخواست نمود، اما مشکل جائیست که گواهی انحصار وراثت به اشتباه صادر و به وراث ابلاغ شده است. در این مرحله وراث میتوانند با طرح دادخواست اصلاح گواهی انحصار وراثت اصلاح آن را مجددا از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به شعبه ارسال نمایند و بعد از رسیدگی مجدد اصلاح انحصار وراثت صورت می پذیرد.
