15 - آیین نامه اجرایی قانون اصلاح مواد یک ودو وسه قانون اصلاح و حذف موادی از قانون ثبت

قانون اصلاح مواد یک و دو و سه و حذف موادی از قانون ثبت اسناد و املاک مصوب 31/4/1365 و الحاق موادی به آن مصوب 21/6/1370 مجلس شورای اسلامی که در تاریخ 14/8/70 لازم الاجراء شده است در این آیین نامه اختصارا قانون نامیده می شود .

(اصلاحی 22/8/81) ادارات ثبت مکلفند حداکثر ظرف سه ماه از تاریخ الاجراء شدن قانون تمهیدات اجرای آن را فراهم نموده و از طریق رادیوی استان و نشر آگهی در روزنامه کثیرالانتشار محلی یا نزدیک به محل که آگهیهای ثبتی دران منتشر می شود وهمچنین الصاق آگهی در اماکن عمومی مراتب را به اطلاع عموم برسانند که در مدت قانونی تقاضای خود را به ضمیمه رونوشت یا تصویر مصدق مدارک در قبال اخذ رسید تسلیم ثبت محل وقوع ملک نمایند . 

تبصره 1- به منظور هماهنگی ادارات ثبت مکلفند تاریخی را که از طرف سازمان ثبت اسناد واملاک کشوربرای قبول تقاضانامه تعیین شده است در اگهی فوق قید نمایند . 

تبصره 2- (الحاقی 22/8/81) طبق ماده 57 قانون آیین دادرسی مدنی مطابقت رونوشت یا تصویر اسناد ضمیمه اسناد ضمیمه تقاضا با اصل ابرازی وسیله ادارات ثبت بلامانع است .

سازمان ثبت اسناد و املاک کشور دفاتر (ثبت تقاضانامه ،‌اوقات ، ثبت آراء وثبت توافق) و همچنین تقاضانامه وقبض رسید آن را به تعداد کافی تهیه نموده واز طریق ادارات کل ثبت استانها و در اختیار واحدهای ثبت قرار می دهد .

قبض رسید تقاضانامه سه نسخه ای است که شماره مسلسل دارد و شماره قبوض و تعداد آنها و نام واحد ثبتی گیرنده در موقع تحویل، در دفتر مخصوص ثبت می شود.

متقاضی یا قائم مقام قانونی وی تقاضا نامه را تکمیل نموده همراه با سایر مدارک ومستندات در فرجه قانونی به اداره ثبت محل تسلیم می نمایند(متقاضی موظف است نشانی دقیق خود را جهت ابلاغ اوراق و دعوتنامه وسایر مکاتبات در تقاضانامه قید ودر صورت تغییر نشانی جدید خود را کتبا به ثبت محل اطلاع دهد.)

تقاضانامه های واصله در دفتر اداره ثبت و شماره و تاریخ دفتر، ذیل تقاضانامه قید، سپس بترتیب در نخستین دفتر ثبت تقاضانامه ثبت می شود.

(اصلاحی 22/8/81) متصدی دفتر تقاضانامه مکلف است پس از وصول مدارک ،‌قبض رسید را تکمیل وپس از قید نام و نام خانوادگی وامضاء یک نسخه از آن را به متقاضی تحویل داده و نسخه دوم را ضمیمه پرونده نموده و نسخه سوم را درمحل مطمئنی نگهداری نماید .

چنانچه یکی از قبوض رسید تقاضانامه به عللی باطل واز رده خارج گردد باید مراتب ابطال با قید شماره قبض از طریق اداره کل ثبت استان به سازمان ثبت اسناد واملاک کشور گزارش، تا موضوع درستون ملاحظات دفتر مخصوص تحویل قبوض منعکس گردد.

دفاتر ثبت تقاضانامه و ثبت توافق مجلد ،نخ کشی و پلمپ و صفحات آن شمارش شده و مجموع صفحات در صفحه اول وآخر با تمام حروف قید و توسط دادستان یا نماینده وی امضاء ومهر می شود .

(اصلاحی 22/8/81) پس از ثبت و تکمیل دفتر ثبت تقاضانامه یا اتمام مهلت قانونی با توجه به ماده 9 قانون ذیل آخرین ثبت آن بسته شده و به امضاء متصدی دفتر و رئیس ثبت رسیده یک جلد آن نزد رئیس واحد ثبتی نگهداری شده نسخه دوم به اداره کل امور املاک سازمان ثبت اسناد و املاک کشور ار سال می شود. 

تبصره1- چناچه دفتر ثبت تقاضانامه تکافوی ثبت واصله را نکرد از جلدین دفاتر سفید دیگر استفاده می شود، در دفاتر جدید نیز بایستی تسلسل شماره ردیفهای جلد قبلی مراعات گردد. 

تبصره2- ( اصلاحی 22/8/81 ) آخریندفترثبت تقاضانامه پس از اتمام مهلت مقرر در قانون، ذیل آخرین ثبت آن بسته شده به امضاء رئیس ثبت و متصدی امر می رسد چنانچه براساس ماده 9 قانون ظرف 45 روز دیگر تقاضای مربوط به خانواده شهدا رسید، در جلدین دفاتر ثبت، پس از اتمام مهلت مزبور بشرح فوق دفتر را بسته و امضاء نموده نسخه مرکزی را به اداره کل امور املاک ارسال دارند..

( اصلاحی 22/8/81 ) تقاضاهای واصله به ترتیب شماره و تاریخ ثبت برای اولین دعوت در دفتر اوقات نیز ثبت می شود وقت رسیدگی به این تقاضاها بعد از رسیدگی به تقاضای موضوع ماده 7 قانون تعیین می شوند. 

تبصره1- اولویت های مقرر در ماده 18 آیین نامه سابق که مورد اقدام قرار گرفته اند ولی منجر به صدور رای نشده اند خارج از نوبت رسیدگی می شوند. 

تبصره2- ( الحاقی 22/8/81 ) در صورتی که اعیان قبل از 1/1/1370 احداث شده باشد و متقاضی مورد تقاضا را انتقال دهد. منتقل الیه قائم مقام متقاضی تلقی و طبق تصمیم متخذه عملیات بنام وی ادامه می یابد.

( اصلاحی 22/8/81 ) رئیس ثبت محل در خصوص تقاضانامه هایی که در مورد آنها اعلام توافق شده و به امضای متقاضی و مالک یا مالکین رسیده باشد، موضوع را به کارشناس یا کارشناسان ارجاع می نماید. چنانچه تصرف بلامنازع متصرف و مالکیت انتقال دهنده وسیله کارشناس یا کارشناسان احراز گردد رئیس ثبت، پس از بررسی صحت موضوع و احراز هویت آنان مراتب توافق را باقید میزان و نوع تصرف در دفتر ثبت و به امضای متقاضی و مالک یا مالکین مشاعی یا قائم مقام قانونی آنها می رساند. 

رئیس ثبت ضمن امضای دفتر توافق دستور ادامه عملیات ثبتی را بنام متصرف به منظور صدور سند مالکیت صادر خواهد کرد. 

اقدامات فوق به صورت خارج از نوبت و فوری انجام می گردد. 

تبصره1- ( اصلاحی 22/8/81 ) چنانچه طبق تشخیص رئیس ثبت امکان ثبت توافق مقدور نباشد پرونده را نزد دبیر هیات اعاده تا در نوبت رسیدگی قرار گیرد. 

تبصره2- ( اصلاحی 22/8/81 ) در صورت که پس از ثبت و امضاء دفتر توافق هر یک از طرفین یا قائم مقام آنان منکر انجام ثبت توافق ثبت شده، شوند یا اختلافی بین آنان ایجاد گردد این امر مانع انجام اقدامات بعدی ثبت نخواهد بود. معترض می تواند به دادگاه صالح مراجعه نماید.

( الحاقی 22/8/81 ) کارشناسان حسب مورد پس از ارجاع پرونده از طریق رئیس ثبت یا هیات حل اختلاف ظرف بیست روز محل را معاینه نموده و تصرفات فعلی متقاضی را با مدارک خریداری از نظر تناسب میزان مالکیت با تصرفات دقیق، و وضعیت ثبتی ملک را با توجه به سوابق پرونده ثیتی مشخص و ضمن ترسیم نقشه، محل مورد تصرف را روی آن منعکس نمایند و حدود و ثغور، مساحت عرصه و قدمت اعیان، نوع ملک، حقوق ارتفاقی شماره فرعی و اصلی، بخش و نحوه تصرفات و ارزش عرصه و اعیان ، مراتب را در دو نسخه صورت مجلس نموده و به امضاء متقاضیان و حاضرین رسانده و صورت مجلس و نقشه ترسیمی را حسب مورد به رئیس ثبت ویا دبیر هیات تسلیم نمایند. 

تبصره 1- ( الحاقی 13/8/72 ) هر گاه تقاضا بابت قطعه ای مفروزه از ملک مشاع باشد پذیرش آن مشروط به احراز مشخص بودن محدوده متصرفی مفروزی بر مبنای ضوابط متعارف محل خواهد بود. 

تبصره 2- ( الحاقی 26/12/74 ) در صورتیکه تعداد متصرفین در یک پلاک بیش از بیست نفر باشند و مالک یا مالکین با ارائه اسناد و مدارک و نقشه ملک توافق خود را اعلام نمایند رئیس ثبت محل پس از احراز هویت و مالکیت مالکین و هویت متقاضیان اجازه ثبت توافق را در دفتر مخصوص توافق می دهد. در این مورد رعایت ماده 30 آئین نامه الزامی نیست.

( اصلاحی 22/8/81 ) چنانچه هر یک از ادارات ثبت بطور موقت فاقد رئیس باشد وظایف مقرر در قانون مذکور و آئین نامه آن به عهده کفیل آن اداره می باشد.

به منظور تشکیل هیات حل اختلاف موضوع ماده 2 قانون مراتب به ریاست قوه قضائیه اعلام می شود که عضو قضائی را تعیین و معرفی نمایند و خبره ثبتی از بین کارکنان مجرب و بصیر که بوسیله ثبت استان معرفی شده اند توسط رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور تعیین می شود. 

تبصره 1- ( اصلاحی 22/8/81 ) در صورتی که تعیین خبره ثبت از بین کارکنان ثبت محل مقدور نباشد سازمان ثبت اسناد و املاک کشور می تواند خبره مذکور را از بین سایر کارکنان شاغل ثبت و یا باز نشست هثبت انتخاب نماید. 

تبصره 2- در صورت لزوم به تشکیل هیات یا هیاتهای دیگر، سازمان ثبت اسناد و املاک می تواند نسبت به انتخاب خبره و قائم مقام رئیس ثبت راسا اقدام نماید.

( اصلاحی 22/8/81 ) چنانچه در تشکیلات سازمانی پست دبیر هیات منظور نشده باشد به منظور انجام کارهای مقدماتی و تنظیم دفاتر و سایر امور مربوط به اجرای قانون، واحد ثبتی یک نفر از کارکنان مطلع و بصیر را به عنوان دبیر هیات به اداره کل ثبت استان پیشنهاد می نماید تا پس از انتصاب علاوه بر وظایف محوله امور مربوط به دبیر خانه هیات را نیز عهده دار گردد و برای انجام سایر امور اجرایی قانون حسب مورد از وجود سایر کارکنان شاغل در اداره استفاده می گردد، کارکنان موظف به همکاری می باشند. 

تبصره - ( الحاقی 22/8/81) در صورت تعدد هیاتهای حل اختلاف برای هر هیات دبیر جداگانه تعیین خواهد شد.

( اصلاحی 22/8/81 ) جلسات هیات در اداره ثبت حل و یا محلی که سازمان ثبت تعیین می کند تشکیل می گردد. جلسات هیات و تصمیمات آن با حضور حداقل دو نفر از اعضاء و با دو رای موافق و معتبر و لازم الاجراء است، شروع به کار هیات منوط با انتصاب تمام اعضاء خواهد بود و چنانچه هر یک از اعضاء بدلایلی از عضویت در هیات خارج شوند تا تعیین عضو جدید تشکیل جلسات متوقف می گردد.

رئیس قوه قضائیه و رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور در موقع ضروری و بر حسب اقتضاء می توانند علاوه بر موارد مقیده در ماده ده قانون دستور رسیدگی به پرونده ای را بصورت فوق العاده و خارج ازنوبت بدهند هیاتها مکلفند به این پرونده ها در جلسات فوق العاده بصورت خارج از نوبت رسیدگی نمایند.

مفاد آراء تصمیمات هیات به ترتیب تاریخ صدور عینا در دفتر آراء ثبت و شماره آن روی رای صادره قید می شود و چنانچه رای صادره به اتفاق آراء نباشد دبیر هیات موظف است نظر اقلیت را به طور مشروح در دفتر آراء ذیل رای اکثریت ثبت نماید. 

تبصره- ( الحاقی 22/8/81 ) مفاد قرار های موضوع ماده 21 آیین نامه نیز عینا در دفتر ثبت قرارها ثبت خواهد شد.

( اصلاحی 22/8/81 ) در صورتی که معلوم شود در آرای هیاتهای سابق و یا فعلی مطلبی سهوا از قلم افتاده و با اشتباه بینی رخ داده و یا در مبانی مستند رای اشتباهی پیش آمده باشد. چنانچه رای اجراء نشده باشد هیات پس از بررسی، رای اصلاحی صادر می نماید در این صورت دبیر هیات مکلف است مفاد رای اصلاحی را نیز در دفتر آراء ثبت نموده و شماره و تاریخ آن را در دفتر ثبت آراء در ستون ملاحظات رای قبلی قید نماید و به امضای هیات برساند و به واحد ثبتی ابلاغ کند و در صورتی که رای به مرحله اجراء درآمده باشد مراتب اشتباه ثبت محل جهت طرح در هیات نظارت به ثبت استان گزارش می گردد هیات نظارت در صورت لزوم با جلب نظر هیات حل اختلاف اتخاذ تصمیم می نماید. 

تبصره 1- ( اصلاحی 22/8/81 ) هر گاه در ثبت توافق اشتباهی رخ دهد چنانچه منجر به ثبت در دفتر املاک نشده باشد رئیس ثبت باید با حضور طرفین نسبت به رفع اشتباه اقدام نماید و در صورت عدم حضور طرفین موضوع را به هیات حل اختلاف گزارش نماید. 

در صورت ثبت ملک در دفتر املاک، رئیس ثبت باید مراتب را با اظهارنظر صریح و مستدل جهت طرح در هیات نظارت به اداره کل ثبت استان گزارش کند. 

رفع اشتباه حسب مورد طبق تصمیم هیات حل اختلاف و یا هیات نظارت بعمل خواهد آمد. 

تبصره2- ( الحاقی 22/8/81 ) منظور از اجرای آرای هیاتهای حل اختلاف حسب مورد عبارت است از: 

قبول درخواست ثبت و تنظیم اظهارنامه ثبتی 

انجام عملیات تحدید حدود بنام متصرف 

صدور سند مالکیت و ثبت ملک در دفتر املاک بنام متصرف 

تنظیم سند انتقال در دفاتر اسناد رسمی برای اراضی دولت و شهرداریها 

تبصره3- ( الحاقی 22/8/81 ) مرجع تجدید نظر نسبت به آراء هیاتها ی نظارت شورای عالی ثبت می باشد.

( اصلاحی 22/8/81 ) در صورتی که هیات حل اختلاف حضور متقاضی یا مالکین مشاعی و یا صاحبان عرصه یا قائم مقام آنها و یا سایر اشخاص را جهت اخذ توضیح ضروری بداند با دعوتنامه کتبی و تعیین وقت رسیدگی از آنها دعوت بعمل می آورد، عدم حضور مانع رسیدگی نخواهد بود. 

تبصره1- ( الحاقی 22/8/81 ) ابلاغ دعوتنامه ها، اخطاریه ها، آراء و تصمیمات هیاتها در زمینه اجرای قانون تابع مقررات آیین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی است. چنانچه متقاضی یا متقاضیان در وقت مقرر در جلسه هیات حضور نیابند یک بار دیگر از آنان دعوت بعمل می آید و در صورت عدم حضور، هیات قرار بایگانی شدن پرونده ها را تا مراجعه مجدد آنان صادر می نماید. 

تبصره2- ( الحاقی 22/8/81 ) به جریان افتادن مجدد پرونده منوط به پرداخت مبلغ پنجاه هزار ریال توسط متقاضی است. 

تبصره3- ( الحاقی 22/8/81 ) موارد مذکور در قسمت اخیر ماده فوق و تبصره یک آن باید دردعوتنامه اشخاص مزبور قید شود. 

دعوت مجدد از متقاضیان می تواند از طریق پست نیز بعمل آید ادامه رسیدگی و اتخاذ تصمیم این قبیل پرونده ها در هیات حداقل 30 روز پس از تاریخ تحویل دعوت نامه به پست انجام می شود.

( اصلاحی 22/8/81 ) در صورتی که هیات ضمن رسیدگی جلب نظریه کارشناس را ضروری بداند پس از ارجاع امر به کارشناس و وصول نظریه آنان اتخاذ تصمیم می نماید. 

هر گاه هیات حل اختلاف اخذ توضیح از کارشناس یا هیات کارشناسان را ضروری تشخیص دهد از آنان جهت حضور در جلسه دعوت بعمل می آورد.

( اصلاحی 22/8/81 ) در صورتی که نسبت به ملک مورد تقاضا اعتراضی ( اعم از اعتراض به اصل یا حدود ) واصل یا سند معارض صادر شده باشد رسیدگی به تقاضا منوط به تعیین تکلیف نهایی در مرجع صالحه است. 

چنانچه موضوع اعتراض منطبق با ماده واحده قانون تعیین متکلیف پرونده های معترضین ثبتی که فاقد سابقه بوده و یا اعتراض آنها در مراجع قضائی از بین رفته مصوب 25/5/73 باشد مطابق قانون مزبور و آیین نامه اصلاحی قانون ثبت مصوب 8/11/80 عمل خواهد شد. 

تبصره الحاقی ( 22/8/81 ) اعتراض در مورد املاکی که در اجرای مقررات قانون اصلاحات ارضی و یا ماده 3 قانون انحلال بنگاه خالصجات به زارعین واگذار شده مانع صدور سند مالکیت بنام زارع انتقال گیرنده یا قائم مقام قانونی وی نخواهد بود. 

در صورتی که حکم نهایی به نفع معترض صادر شود طبق ماده 142 قانون ثبت عمل خواهد شد.

( اصلاحی 22/8/81 ) در مورد آن دسته از متقاضیان که اعیان متعلق به آنان در اراضی دولت یا شهرداری ایجاد شده است هیات پس از رسیدگی درصورت لزوم نسبت به انتخاب کارشناس اقدام می نماید. 

کارشناس منتخب موظف است طبق موارد مندرج در ماده 13 آئین نامه اقدام نماید.

هرگاه هیات حل اختلاف تشخیص دهد که اعیان مورد تقاضا کلا یا جزا در اراضی موقوفه احداث شده است از متولی منصوص با اطلاع اداره اوقاف محل دعوت می نماید تا در جلسه رسیدگی شرکت یا نظر خود را حداکثر ظرف بیست ر.وز از تاریخ ابلاغ ارسال دارد. در صورتی که ملک متولی نداشته باشد تنها با جلب موافقت اداره اوقاف محل و رعایت مفاد وقف نامه و مصلحت موقوف علیهم اتخاذ تصمیم خواهد نمود. 

تبصره 1- در صورتی که نیاز به جلب نظر کارشناس باشد با موافقت متولی منصوص و اطلاع اداره اوقاف کارشناس مرضی الطرفین انتخاب می شود که با رعایت ماده 13 آیین نامه و مفاد وقف نامه و در نظر گرفتن مصلحت موقوف علیهم و اینکه اعیان احداث به قصد واف نزدیک است مساحت عرصه و ارزش اعیان و اجرت زمین را معین نماید. 

تبصره 2- در صورتی که مورد تصرف قسمتی در اراضی موقوفه و قسمت دیگر در اراضی مربوط به دولت یا شهرداری باشد هیات پس از رعایت مفاد تبصره یک نسبت به وقف و مواد 26و27 آیین نامه نسبت به بقیه تعیین تکلیف خواهد نمود. 

تبصره3- ( اصلاحی 22/8/81 ) چنانچه اعیان مورد تقاضا قسمتی در اراضی موقوفه یا دولت و شهرداری و قسمتی در اراضی اشخاص ایجاد شده باشد نسبت به اراضی موقوفه یا دولت یا شهرداری حسب مورد بر اساس تبصره های یک و دو فوق الذکر و مابقی ماده 12 این آیین نامه و تبصره یک آن اقدام می شود.

( اصلاحی 22/8/81 ) در مناطقی که مطابق سوابق ثبتی مالک عرصه و اعیان جدا از هم باشند پس از اعلام توافق متقاضی و مالک عرصه و اعیان هیات حل اختلاف ضمن احراز واقع مراتب را به رئیس ثبت ارجاع می دهد. در غیر این صورت با جلب نظر کارشناس طبق ماده 13 آیین نامه و احراز موضوع حسب مورد رسیدگی و دستور ادامه عملیات ثبتی را صادر می نماید. 

تبصره- اگر بر اساس عرف محل، حقوقی برای صاحب اعیان در نظر گرفته شده باشد با مستفاد از عرف محل هیات رسیدگی و حسب مورد تصمیم لازم اتخاذ می نماید.

( اصلاحی 22/8/81 ) دبیر هیات حل اختلاف پس از وصول نظریه کارشناس یا هیات کارشناسی ضمن تعیین وقت رسیدگی برای پرونده با رعایت سایر مواد آیین نامه چگونگی وضعیت ثبتی پرونده را گزارش می نماید. 

چنانچه مورد تقاضا از اراضی دولتی یا شهرداری باشد دبیر هیات پس از وصول نظریه کارشناس مراتب را با ذکر اینکه متقاضی مدعی است که فاقد واحد مسکونی یا زمین مناسب با کاربری مسکونی قابل ساختمان می باشد حداقل 20 روز قبل از جلسه رسیدگی به مراجع مربوطه ابلاغ می نماید تا نسبت به معرفی نماینده خود جهت شرکت در جلسه و یا ابراز نظریه اقدام نمایند و تاکید کند که عدم حضور نماینده یا نرسیدن نظریه در مهلت تعیین شده مانع رسیدگی هیات و صدور رای و ادامه عملیات ثبتی نخواهد بود. 

تبصره- (22/8/81 ) دبیر هیات حل اختلاف مکلف است وضعیت ثبتی ملک را قبل از فرا رسیدن نوبت پرونده استعلام نماید، واحد ثبتی مربوطه، مکلف است پاسخ استعلام را ظرف 15 روز تهیه و تحویل دبیر هیات داده رسید دریافت دارد و هرگونه تغییر در وضعیت ثبتی که موثر در رای هیات باشد را پیرو پاسخ استعلام مذکور به هیات حل اختلاف اعلام نماید.

( اصلاحی 22/8/81 ) در آگهیهای موضوع بند 6 ماده یک قانون باید نام، نام خانوادگی متقاضی، شماره ملک، محل وقوع آن، نوع ملک، مساحت و خلاصه رای قید شود. چنانچه اشتباهی در آگهی رخ دهد تطبیق آن با موارد فوق و در صورت لزوم صدور دستور تجدید آگهی با مسئول واحد ثبتی است مادام کخه نظر مسئول ثبت به مرحله اجراء در نیامده ذینفع می تواند به نظر مذکور اعتراض کند مرجع رسیدگی به اعتراض مسئول اداره کل ثبت استان مربوطه خواهد بود. 

تبصره- ( الحاقی 26/12/74 ) در صورت اشتباه در آگهی های موضوع بند 6 ماده یک قانون ( ماده 147 اصلاحی ) آگهی تجدیدی فقط یک نوبت منتشر و مهلت اعتراض به آن نیز سی روز از تازیخ انتشار خواهد بود.

نظر به اهمیت کار کارشناسان و خبرگان ثبتی و ویژگی وظایف محول به آنان و به منظور ایجاد وحدت رویه و هماهنگی در واحدهای ثبتی و هیاتهای حل اختلاف در سراسر کشور، رئیس واحد ثبتی اسامی کارشناسان و خبرگان ثبتی را از بین افراد صالح برای امور مربوط به کارشناسی به اداره کل ثبت استان مربوطه اعلام می نماید معرفی شدگان باید علاوه بر دارا بودن صلاحیت اخلاقی و تدین واجد یکی از شرایط ذیل باشند.

لیسانس یا معادل آن یا بالاتر با داشتن یک سال سابقه کار در امور تخصصی ثبت یا خدمات قضائی و یا وکالت. 

دیپلم کامل متوسطه یا معادل آن بالاتر با داشتن دو سال سابقه کار در امور تخصصی ثبت. 

کمتر از دیپلم با داشتن 5 سال سابقه کار در امور تخصصی ثبت. 

اداره کل ثبت استان در صورت احراز صلاحیت های مذکور مراتب تایید صلاحیت اخلاقی و خبرویت افراد واجد صلاحیت را به واحد ثبتی ابلاغ می نمایند. 

تبصره 1- ( اصلاحی 2/8/81 ) سازمان ثبت اسناد و املاک کشور متقاضیان کارشناسی واجد شرایط در ادارات ستادی را به اداره کل ثبت ستان به منظور معرفی به واحدهای ثبتی اعلام می دارد. 

تبصره2- اعضاء و دبیر هیاتها حق انجام امور کارشناسی در همان هیات را ندارند.

( اصلاحی 22/8/81 ) هر گاه تعداد متصرفین در یک پلاک ثبتی اعم از اصلی یا فرعی یا یک بلوک بیش از پنجاه نفر باشند و انجام کار کارشناسی از نظر نقشه برداری و غیره در توان ثبت محل نباشد مسئول واحد ثبتی با گزارش توجیهی کامل موضوع ضمن اعلام وضعیت ثبتی مراتب را جهت تعیین هیات کارشناسی به ثبت استان گزارش خواهد نمود و ثبت استان موضوع را یرای اخذ مجوز به سازمان ثبت منعکس می نماید.

( اصلاحی 22/8/81 ) سازمان ثبت بر اساس گزارش واصله از سطح استان نسبت به تعیین هیات کارشناسی از بین افراد واجد شرایط کارشناسی یا نقشه برداران کاداستر اقدام خواهد نمود . 

تبصره 1 - سازمان ثبت اسناد و املاک کشور می تواند این اختیار را به مدیران استانها تفویض نماید 

تبصره 2- (اصلاحی 22/8/81) درصورتی که متقاضیان مشمول قانون هزینه کارشناسی را پرداخت نموده باشند و هیات کارشناسی موضوع ماده 30 آیین نامه نیز گزارش خود را همراه با نقشه ارائه دهد دبیر هیات مکلف است کلیه پرونده های موضوع گزارش را که آماده طرح است یکجا به هیات تقدیم کند . 

هیات حتی المقدور باید نسبت به اینگونه پرونده ها در وقت فوق العاده وخارج از نوبت وبطور یکجا اتخاذ تصمیم نماید. 

عدم پرداخت هزینه کارشناسی توسط تعدادی از متقاضیان قطعات مفروزی مانع انجام کار کارشناسی نسبت به تقاضای سایر متقاضیان که هزینه کارشناسی راپرداخت نموده اند نخواهد بود .

(اصلاحی 22/8/81) هیات کارشناسی مکلف است محدوده کلی هر پلاک ویا بلوک و قطعات مفروزی داخل آنها را نقشه برداری و تصرفات اشخاص را به تفکیک برداشت نموده با رعایت ماده 113 این آیین نامه مراتب را صورت مجلس نماید . یک نسخه از نقشه وصورت مجلس را به ثبت محل و نسخه دیگر آن را به ثبت استان تحویل دهد . 

مسئول اداره ثبت یا هیأت حل اختلاف حسب مورد نسبت به گزارش هیات کارشناسی براساس تبصره دو ماده 31 رسیدگی و مبادرت به ثبت توافق یا صدور رای می نمایند پس از صدور رای دبیر هیات مراتب صدور رای را در دفاتر مربوطه مقابل تقاضای واصله منعکس می نماید . 

پس از اتمام عملیات ثبتی اداره ثبت مربوطه مکلف است نسخه ای از نقشه را که شماره اسناد مالکیت ونام مالک و نوع مالک درآن قید شده جهت اطلاع به ثبت استان ارسال دارد . 

تبصره1- ( الحاقی 26/12/1374 ) درصورتی که تشخیص واقعی ملک با اشکال مواجه شود بطوریکه نقشه برداری از کل ملک امکان پذیر نباشد کارشناس یا هیات کارشناسان موظفند محدوده ای که از چهارطرف بوسیله خیابان یا رودخانه یا جاده و امثال هم یا هر گونه عوارض طبیعی مشخص از سایر قسمتهای ملک جدا باشد نقشه برداری نموده و قطعه یا قطعاتی که نسبت به آنها تقاضانامه تسلیم شده را در آن منعکس و موقعیت محدوده مذکور را نسبت به نزدیکترین نقطه ثابت غیرقابل تغییر محل مشخص و مراتب را مستدلا صورت مجلس نمایند در این صورت تهیه نقشه کلی ملک ضرورت ندارد . 

تبصره2- ( الحاقی 22/8/81 ) چنانچه کارشناس یا کارشناسان از تصمیم گزارش کارشناسی در مهلت مقرر خودداری نمایند دبیر هیات مراتب را با توجیه موضوع به مرجع تعیین کننده هیات کارشناسی منعکس می نماید تا نسبت به انتخاب کارشناس یا هیات کارشناسی جدید اقدام شود .

(اصلاحی 22/8/81) در صورتی که متقاضی با سند خریداری مشاعی مدعی تصور مفروزی باشد و مالک مشاعی (فروشنده) موافقت خود را اعلام کند بشرح زیر اقدام می شود . 

1- چنانچه سند خریداری عادی باشد وسایر مالکین مشاعی هم محدوده تصرفی مفروز در تقاضانامه را تصدیق کند رئیس ثبت پس از اجرای امر به کارشناس ووصول گزارش کارشناسی و احراز معامله و تصور بلامنــازع متقاضی ، مشروط به اینکه مقدار تصرف از سهم فروشنده در کل ملک بیشتر نباشد مطابق ماده 12 این آیین نامه اقدام می نماید . 

2- چنانچه سند خریداری رسمی باشد نیاز به احراز وقوع معامله نیست . 

3- هرگاه مقدار تصرف متقاضی از سهم فروشنده در کل ملک بیشتر باشد ویا مالکین مشاعی با تصورات مفروزی متقاضی موافقت نداشته باشند رئیس ثبت پرونده را جهت اتخاذ تصمیم به هیات حل اختــلاف ارجاع می دهد .

( اصلاحی 22/8/81) درصورتی که متقاضی موفق به معرفی و هدایت مالک یا مالکین نشود یا نسبت به 

اقدامات فوق اعتراضی برسد موضوع به هیات حل اختلاف ارجاع می شود پس از ارجاع امر به کارشناس ویا هیات کارشناسی در صورتی که کارشناس بلامنازع و بلامعارض متقاضی داشته باشد و معتمدین محل و شمول مراتب را گواهی نموده باشند . تصمیم لازم را حسب مورد در خصوص قبول تقاضا یا ادامه عملیات سطحی یا صدور سند مالکیت اتخاذ می نماید . 

این تصمیم به انضمام نسخه ای گزارش ونقشه کارشناسی به واحد ثبتی ابلاغ می شود تا مراتب را براساس بند 6 ماده یک قانون دردو نوبت به فاصله 15 روز در روزنامه ناشر آگیهای ثبتی آگهی نماید چنانچه ظرف دو ماه از تاریخ انتشار اولین آگهی اعتراضی واصل شود اداره ثبت باید به معترض اعلام نماید که ظرف یک ماه از تاریخ اعتراض مبادرت به تقدیم دادخواست به مرجع ذیصلاح قضائی نموده و گواهی تقدیم دادخواست را اخذ وبه اداره ثبت تسلیم نماید . دراین صورت اقدامات ثبت موکول به ارائه حکم قطعی دادگاه خواهد بود . 

چنانچه اعتراضی نرسد اداره ثبت طبق مقررات سند مالکیت را صادر خواهد کرد صدور سند مالکیت مانع مراجعه متضرر به دادگاه نخواهد بود . 

هرگاه معترض نشانی خود را قید نکرده یا ظرف مهلت مقرر گواهی تقدیم دادخواست را به اداره ثبت تسلیم نکند وذینفع گواهی عدم تقدیم دادخواست را از مرجع صالح اخذ وتقدیم دارد وثبت پس از پایان مدت واخواهی براساس رای هیات حل اختلاف ثبتی را ادامه خواهد داد . 

تبصره 1- (الحاقی 22/8/81) به اعتراضات واصله نسبت به آرای قبلی هیاتهای حل اختلاف طبق این ماده عمل خواهد شد . 

تبصره 2- (الحاقی 22/8/81) دبیر هیات موظف است پس از صدور رای و ارسال آن به واحد ثبتی سوابق امر را در دبیرخانه هیات ضبط نماید . 

تبصره 3- (الحاقی 22/8/81) اعتراض خارج از موعد مانع ادامه عملیات ثبتی و صدور سند مالکیت نخواهد بود. 

تبصره 4- (الحاقی 22/8/81) آرای صادره هیاتهای حل اختلاف لازم الاجراء بوده و واحدهای ثبتی ملزم به اجرای آنها می باشند.

در مواردی که ازطرف هیات حل اختلاف رای به انتقال ملک دولت یا شهرداری که مورد تصرف اشخاص قرار گرفته است صادر می گردد رای مزبور توسط ثبت محل به مرجع دولتی یا شهرداری ذیربط ابلاغ می شود که حداکثر ظرف بیست روز پس از ابلاغ رای نماینده خود را جهت امضاء سند انتقال به دقترخانه ای که از طرف واحد ثبتی معین می شود اعزام دارد ضمنا رونوشت آن به دفتر خانه مذکور ارسال می گردد که در مهلت مرقوم مقدمات تنظیم سند را فراهم نماید. چنانچه در مهلت تعیین شده نماینده مرجع دولتی یا شهرداری مراجعه نکرد سردفتر یا کفیل دفترخانه مکلف است مراتب را به ثبت محل اعلام نماید دراینصورت ثبت اسناد و املاک محل نماینده خود را جهت امضاء سند انتقال به دفترخانه اعزام می نماید اعلام سردفتر مبنی برعدم حضور نماینده مرجع دولتی یا شهرداری ذیربط ملاک اقدام می باشد . 

تبصره 1- تنظیم اینگونه اسناد در دفاتر اسناد رسمی نیاز به کسب مجوز از مراجع دیگر ندارد . 

تبصره 2- (الحاقی 26/12/74) هیات های حل اختلاف مکلفند بهای ملک را حسب مورد طبق تبصره3 ماده 2 (ماده 148 اصلاحی) تعیین و در متن رای قید نمایند ،‌بهای تعیین شده به عنوان ثمن معامله در سند انتقال قید خواهد شد .

در مواردی که ازطرف هیات حل اختلاف رای به انتقال ملک دولت یا شهرداری که مورد تصرف اشخاص قرار گرفته است صادر می گردد رای مزبور توسط ثبت محل به مرجع دولتی یا شهرداری ذیربط ابلاغ می شود که حداکثر ظرف بیست روز پس از ابلاغ رای نماینده خود را جهت امضاء سند انتقال به دقترخانه ای که از طرف واحد ثبتی معین می شود اعزام دارد ضمنا رونوشت آن به دفتر خانه مذکور ارسال می گردد که در مهلت مرقوم مقدمات تنظیم سند را فراهم نماید. چنانچه در مهلت تعیین شده نماینده مرجع دولتی یا شهرداری مراجعه نکرد سردفتر یا کفیل دفترخانه مکلف است مراتب را به ثبت محل اعلام نماید دراینصورت ثبت اسناد و املاک محل نماینده خود را جهت امضاء سند انتقال به دفترخانه اعزام می نماید اعلام سردفتر مبنی برعدم حضور نماینده مرجع دولتی یا شهرداری ذیربط ملاک اقدام می باشد . 

تبصره 1- تنظیم اینگونه اسناد در دفاتر اسناد رسمی نیاز به کسب مجوز از مراجع دیگر ندارد . 

تبصره 2- (الحاقی 26/12/74) هیات های حل اختلاف مکلفند بهای ملک را حسب مورد طبق تبصره3 ماده 2 (ماده 148 اصلاحی) تعیین و در متن رای قید نمایند ،‌بهای تعیین شده به عنوان ثمن معامله در سند انتقال قید خواهد شد .

(اصلاحی 22/8/81 ) مبلغ دریافتی موضوع ماده 37 درمراکز استان به حسابی که با درخواست مسترک مدیر کل ثبت استان وذیحساب مربوطه به نمایندگی از خزانه داری کل ودرشهرستانها به موجب درخواست رئیس یا مسئول اداره ثبت وعامل ذیحساب در یکی ازشعب بانکهای موجود در محل افتتاح شده یا می شود واریزمی گردد. 

حق برداشت از حساب مذکور بر طبق ضوابط آیین نامه در مراکز استان با مدیرکل ثبت یا نماینده معرفی شده از طرف وی به اتفاق ذیحساب ثبت استان ودر شهرستانها با رئیس یا مسئول ثبت محل به اتفاق عامل ذیحساب ودرهر موردبا امضای متفق آنها خواهد بود ودرمورد مناطق ثبتی واقع در تهران وحومه نیز به همین ترتیب عمل می شود .

(اصلاحی 22/8/81) ازمحل وجوه دریافتی موضوع ماده 37 آیین نامه پرداخت های زیر تعیین وانجام می شود . 

الف-حق حضور وحق الزحمه هر یک از اعضاء هیاتهای حل اختلاف برای هر پرونده دوازده هزارریال. 

ب- حق حضور وحق الزحمه هر یک از اعضاء هیات حل اختلاف برای هر پرونده موضوع قسمت اخیر ماده 21 آیین نامه یک هزارریال . 

ج- حق الزحمه دبیر هیات حل اختلاف برای هر پرونده مبلغ شش هزار ریال و برای هرپرونده موضوع قسمت اخیر ماده 21 آیین نامه مبلغ پانصد ریال. 

د- حق الزحمه سایر کارکنان و مستخدمین که تا صدور سند مالکیت متقاضیان مشمول این قانون وظایفی را عهده دار هستند مبلغ سی هزار ریال که مطابق دستورالعمل موضوع تبصره ماده 39 تقسیم وپرداخت می گردد . 

هـ – حق الزحمه کارکنان اداره کل امور املاک وسایر ادارات ستادی که در ارتباط با اجرای قانون وآیین نامه آن وظایفی را عهده دار هستند مطابق دستورالعمل سازمان ثبت اسناد واملاک کشور پرداخت می شود . 

تبصره – دستورالعمل نحوه توزیع مبلغ مقرر دربند (د) ماده فوق توسط رئیس سازمان تهیه وبه واحد ثبتی ابلاغ خواهد شد .

(اصلاحی 22/8/81) هزینه کارشناسی یا هیاتهای کارشناسی و خبرگان ثبتی به عهده متقاضیان است که باید قبل از انجام کارشناسی وپس از محاسبه آن برمبنای زیر به حساب سپرده ادارات ثبت واریز وقبض آن تحویل ثبت مربوطه شود تا ضمیمه پرونده گردد . 

الف – دستمزد کارشناسی ساختمانها وتاسیسات مربوطه مطابق ارزش معاملاتی نسبت به عرصه واعیان به شرح زیر: 

1- تا پنج میلیون ریال ارزش معاملاتی مقطوع شصت هزار ریال 

2- نسبت به مازاد برپنج میلیون ریال براساس ارزش معاملاتی 2 در هزار 

ب- دستمزد کارشناسی اراضی کشاورزی ونسق های زراعی (اعم از شهری و غیرشهری ) 

1- تایک هکتار بطور مقطوع 75000 ریال 

2- از یک هکتار و یک متر تا پنج هکتار کلا بطور مقطوع 85000 ریال 

3- از پنج هکتار و یک متر تا ده هکتار کلا بطور مقطوع 95000 ریال 

4- از ده هکتار به بالا به ازاء هر هکتار مازاد ده هزار ریال اضافه دریافت می شود . 

ج- دستمزد کارشناسی باغات (اعم از شهری و غیرشهری ) به میزان بیست درصد به مبالغ بند (ب) ردیفهای ذیل آن اضافه می شود . 

تبصره 1- در مواردی که محدوده متصرفی مشتمل برهر دو نوع عملیات عمرانی باشد برحسب میزان هریک دستمزد کارشناسی محاسبه می گردد . 

تبصره 2- هیات حل اختلاف پس از وصول نظر کارشناسی ، دستور پرداخت دستمزد را بر مبنای ضوابط فوق خواهد داد و رئیس ثبت (یا مسئول واحد ثبتی ) با وصول دستور هیات اقدام اجرائی لازم برای پرداخت دستمزد را انجام می دهد . 

چنانچه میزان دستمزد تودیعی کمتر از دستمزد محاسبه شده باشد متقاضی باید بقیه را پرداخت نماید و چنانچه اضافه تودیع شده باشد میزان اضافی به وی مسترد می گردد در موارد ثبت توافقی دستمزد کارشناسان به دستور رئیس ثبت محل پرداخت خواهد شد . 

تبصره 3- (اصلاحی 22/8/81) دستمزد مذکور بالسویه به کارشناسان پرداخت می شود . 

تبصره 4- (الحاقی 22/8/81) پانزده درصد از دستمزد کارشناسی موضوع بندهای الف و ب در اختیار رئیس ثبت مربوطه قرار می گیرد تا به تشخیص وی به سایر کارکنانی که در همان واحد در امر تسهیل عملیات کارشناسی و اقدامات مربوط به آن موثرند وبه امر کارشناسی اشتغال ندارند پرداخت نماید .

(اصلاحی 26/12/74) در مرکز هر استان به منظور اجرای این آیین نامه وتمرکز مانده وجوه وصولی توسط واحدهای ثبتی هر استان مربوطه و ذیحساب آن بنمایندگی از خزانه داری کل در یکی از شعب بانکهای موجود در محل افتتاح می شود . 

حق برداشت از حساب مذکور برطبق آیین نامه اصلاحی با مدیر کل ثبت استان یا مقام مجاز معرفی شده از طرف سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به اتفاق ذیحساب ثبت استان و در هر مورد با امضاء متفق آنها خواهد بود .

هریک از ادارات و واحدهای ثبتی شهرستانها مکلفند نسبت به پرونده هایی که درهر ماه منجر به صدور رای هیات حل اختلاف یا منجر به ثبت توافق در دفتر توافق شده و دستور ادامه عملیات ثبتی آن صادر می شود وجوه مقرر در ماده 39 این آیین نامه را به کیفیتی که مقرر شده است حداکثر تا پانزدهم ماه بعد پرداخت وپس از کسر سایر هزینه های قانونی مبلغ مانده را ظرف همان مدت به حساب تمرکز وجوه که در مرکز هراستان افتتاح شده یا می شود واریز نمایند .

(الحاقی 26/12/74) هریک از ادارات کل ثبت استانها مکلفند پس از کسر هزینه های قانونی و یا تفویض اختیار شده ویا مخارجی که دستور پرداخت آن از محل موجودی حساب متمرکز دراستان صادر شده باقیمانده را حداکثر تا نیمه اول ماه بعد به حساب مرکز درتهران که به درخواست وبنام سازمان ثبت اسناد و املاک کشئر دریکی از شعب بانکهای تهران افتتاح و شماره آن به ادارات کل ثبت استانها ابلاغ شده واریز ویک نسخه واریزی را به اداره کل امور مالی وذیحسابی سازمان ثبت ارسال دارند . 

برداشت از حساب مذکور با امضاء رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور یا مقام مجاز از طرف ایشان به اتفاق امضاء ذیحساب یا مقام مجاز از طرف وی که بهمین منظور تعیین و معرفی شده یا می شود مجاز خواهد بود .

(الحاقی 26/12/74) وجوه موضوع مواد 41-42 این آیین نامه بمنظور اجرای قانون اصلاح مواد 1و2و3 قانون حذف و اصلاح بعضی از مواد قانون ثبت اسناد واملاک مصوب 31/4/65 والحاق موادی به آن و آیـیــن نامه های اجرایی آن در مورد ذیل به مصرف خواهد رسید . 

تامین مخارج تشکیل هیات های حل اختلاف ، استفاده از امکانات بخش خصوصی ویا دولتی برای عملیات فنی و نقشه برداری ،جبران کسری هزینه های نقاطی که موجودی حساب آنها دراین خصوص تکافوی پرداخت های مقرر را نمی نماید ، تهیه تجهیزات فنی و تدارک مطبوعات و کاغذ مصرفی هیاتها تامین و تدارک فضای مناسب اداری، سازمانی و مسکونی، تهیه تجهیزات ، امکانات ، تاسیسات ،‌خودرو ، وسایل و لوازم اداری ،‌ پرداخت حق الزحمه به افرادی که به تشخیص سازمان ثبت بنحوی در اجرای خدمات ثبتی در این خصوص همکاری وفعالیت می نمایند . 

تامین وترغیب نیروی انسانی موقت مورد نیاز واحدهای ثبتی در سطوح مختلف تا مرحله اجرای نهائی قانون مذکور و صدور و تسلیم اسناد مالکیت متقاضیان بصورت قراردادی و خرید خدمت تکمیل و توسعه و تجهیز ساختمانها، پرداخت هزینه های اداری ، تهیه کامپیوتر وتجهیزات مکانیزه وسایر مخارج مورد نیاز واحدهای ثبتی مجری قانون به تشخیص سازمان ثبت . 

حکم این ماده در مورد انجام پرداختها و برداشتها از حسابهای مخصوص موضوع مواد 41 و 42 فوق الذکر از تاریخ اجرای قانون است . 

سایر مواد آیین نامه اصلاحی قبلی که تغییر حاصل ننموده به قوت خود باقی است. مهلت پذیرش تقاضا مصوب 18/8/78 مجلس شورای اسلامی پذیرش هرتقاضا منوط به واریز مبلغ پنجاه هزار ریال توسط متقاضیان مشمول بند الف وسی هزار ریال توسط متقاضیان مشمول بند ب ماده 37 آیین نامه اجرایی قانون مواد 147 و 148 اصلاحی قانون ثبت مصوب 10/8/78 به حساب جاری مقرر در ماده 41 آیین نامه مزبور وارائه فیش پرداختی به ضمیمه مدارک مورد لزوم به اداره ثبت محل خواهد بود وجوه ماخوذه قابل استرداد نیست . 

تبصره – مبالغ مذکور در موقع رسیدگی هر تقاضا حسب مورد از مبالغ مقرر در بندهای (الف) یا (ب) ماده 37 آیین نامه کسر و الباقی بعلاوه مبلغ مندرج در تبصره یک ماده 21 آیین نامه اصلاحی توسط متقاضی به حساب جاری مزبور واریز خواهد شد .