قسمت دوم: ثبت کشتی

تأسیس اداره مرکزی ثبت کشتیها

‌اداره مرکزی ثبت کشتی ها در سازمان بنادر و کشتیرانی تأسیس میگردد.

درخواست ثبت

‌برای ثبت کشتی باید مالک کشتی و یا نماینده او تقاضای ثبت را بضمیمه اظهارنامه و گواهینامه‌های فنی در دو نسخه تنظیم و بسازمان بنادر و‌کشتیرانی تسلیم نماید. ‌مالک کشتی یا نماینده او باید قبل از تسلیم تقاضا نام اختیاری کشتی را باطلاع سازمان مذکور برساند و در صورت تأیید آنرا در دو سینه و پاشنه‌کشتی بطور ثابت و نام بندر ثبت را نیز در پاشنه کشتی بر طبق مقررات مربوطه نقش و یا نصب نماید. ‌اداره ثبت کشتی های سازمان بنادر پس از اجرای مراتب مزبور با رعایت مقررات بثبت کشتی اقدام میکند.

اظهارنامه 

مالک کشتی یا نماینده او باید بضمیمه تقاضانامه ثبت کشتی مستندات مالکیت با اظهارنامه‌ای حاوی نکات زیر تسلیم نماید:

‌نام کشتی – توان قوه محرکه – جنس بدنه کشتی – تاریخ و محل ساختمان – ابعاد و ظرفیتها – تعداد پلها و دکلها و دودکشها – نوع قوه محرکه (‌بخار -‌دیزل انرژی اتمی و غیره) علائم مشخصه نام و تابعیت و محل اقامت مالک یا مالکین و سهم هر یک از مالکین کشتی.

سند ثبت کشتی

‌سند ثبت کشتی گواهینامه ایست که از طرف سازمان بنادر و کشتیرانی بر طبق نمونه مخصوص در دو نسخه بنام کشتی تنظیم و صادر میشود. در سند‌ثبت کشتی نکات زیر قید میگردد:

نام بندر ثبت کشتی – محل و تاریخ ساخت کشتی – طبقه‌بندی – تعداد پلها و دکلها – طول و عرض و آبخور کشتی – ظرفیت و نوع کشتی -‌مشخصات قوه محرکه و سایر مشخصات کشتی – نام مالک و شماره کشتی.

امضاء سند ثبت کشتی – ترتیب ثبت و نگهداری آن 

سند ثبت کشتی باید بامضاء مالک و یا نماینده او و همچنین سازمان بنادر و کشتیرانی برسد.

(اصلاحی 1391) حق الثبت

حق الثبت و سایر حقوقی که برای ثبت اسناد و مدارک کشتی باید پرداخت شود به شرح زیر است:

الف ـ حق الثبت

برای کشتیهای کمتر از 500 تن ظرفیت غیرخالص ثبت شده معادل بیست میلیون (20.000.000) ریال.

برای کشتیهای 501 تا 1000 تن ظرفیت غیرخالص ثبت شده معادل سی میلیون (30.000.000) ریال.

برای کشتیهای 1001 تا 1500 تن ظرفیت غیرخالص ثبت شده معادل چهل میلیون (40.000.000) ریال.

برای کشتیهای 1501 تا 2000 تن ظرفیت غیرخالص ثبت شده معادل شصت میلیون (60.000.000) ریال.

برای کشتیهای 2001 تا 2500 تن ظرفیت غیرخالص ثبت شده معادل هشتاد میلیون (80.000.000) ریال.

برای کشتیهای 2501 تا 3000 تن ظرفیت غیرخالص ثبت شده معادل یکصد میلیون (100.000.000) ریال.

برای کشتیهای 3001 تا 4000 تن ظرفیت غیرخالص ثبت شده معادل یکصد و بیست میلیون (120.000.000) ریال.

برای کشتیهای 4001 تا 5000 تن ظرفیت غیرخالص ثبت شده معادل یکصد و چهل میلیون (140.000.000) ریال.

برای کشتیهای 5001 تا 6000 تن ظرفیت غیرخالص ثبت شده معادل یکصد و شصت میلیون (160.000.000) ریال.

برای کشتیهای 6001 تا 7000 تن ظرفیت غیرخالص ثبت شده معادل یکصد و هشتاد میلیون (180.000.000) ریال.

برای کشتیهای 7001 تا 8000 تن ظرفیت غیرخالص ثبت شده معادل دویست میلیون (200.000.000) ریال.

برای کشتیهای 8001 تا 9000 تن ظرفیت غیرخالص ثبت شده معادل دویست و بیست میلیون (220.000.000) ریال.

برای کشتیهای 9001 تا 10000 تن ظرفیت غیرخالص ثبت شده معادل دویست و چهل میلیون (240.000.000) ریال.

برای کشتیهای از 10001 تن به بالا ظرفیت غیرخالص ثبت شده معادل سیصد میلیون (300.000.000) ریال.

ب ـ حق تجدید ثبت کشتیها به مأخذ پنجاه درصد (50%) حق الثبت مندرج در بند (الف) است.

پ ـ هزینه ثبت تغییرات در گواهینامه ها مبلغ چهار میلیون (4.000.000) ریال برای هر تغییر در مشخصات یا خصوصیات کشتی یا اجزای آن می باشد.

ت ـ هزینه صدور المثنای گواهینامه ثبت کشتی به مأخذ سی درصد (30%) حق الثبت همان کشتی است.

تغییرات در ظرفیت کشتیها

‌هر گونه تغییری در ظرفیت مسافربری و یا باربری کشتی باید کتباً باطلاع سازمان بنادر و کشتیرانی برسد اینگونه تغییرات نیز باید در دفتر رسمی ثبت‌کشتیها و در سند ثبت کشتی و نسخه دوم آن قید گردد.

گواهینامه‌های فنی کشتی

‌کشتی در صورتی ممکن است در ایران به ثبت برسد که گواهینامه‌های فنی آن توسط سازمان بنادر و کشتیرانی و یا یکی از مراجع صلاحیتدار بین‌المللی‌که صلاحیت آن مورد قبول سازمان بنادر و کشتیرانی است صادر شده باشد.

گواهینامه ثبت موقت

‌نمایندگان کنسولی ایران میتوانند با کسب اجازه از سازمان بنادر و کشتیرانی باستناد گواهینامه‌های فنی صادره از طرف یکی از موسسات صلاحیتدار‌بین‌المللی مذکور در ماده فوق گواهینامه ثبت موقت جهت کشتیهائیکه در ایران به ثبت خواهند رسید صادر نماید. ‌اعتبار این گونه گواهینامه‌های ثبت موقت متناسب با مدت مسافرت کشتی بیکی از بنادر ایران جهت انجام تشریفات ثبت خواهد بود و نباید از ششماه تجاوز کند. ‌رونوشت گواهینامه ثبت موقت باید یاداره[به اداره] ثبت کشتیهای سازمان بنادر و کشتیرانی ارسال شود و اصل گواهی ثبت موقت باید بسازمان بنادر و‌کشتیرانی تسلیم شود.

(اصلاحی 1391) آثار عدم ثبت کشتی

‌در مورد ماده فوق چنانچه کشتی بموقع بثبت نرسد و یا اسناد قبلی بموقع تسلیم نگردد کشتی حق بر افراشتن پـرچم جمهوری اسلامی ایران را نخواهد داشت و‌مالک کشتی بر طبق مقررات ماده 190 این قانون بپرداخت جریمه محکوم و موظف به تسلیم باسناد کشتی می‌باشد .مفاد این ماده در مورد اسناد مفقود‌لازم‌الرعایه نخواهد بود.

کشتیهای در دست ساختمان

‌کشتیهای در دست ساختمان (‌موضوع ماده 5 این قانون) باید موقتاً بثبت برسد و گواهینامه ثبت موقت جهت آنها صادر گردد. ‌کارخانه سازنده کشتی موظف است اظهارنامه‌ای مشتمل بر شماره ردیف و مشخصات تفصیلی کشتی جهت ساختمان تهیه و به سازمان بنادر و‌کشتیرانی تسلیم نماید. ‌پس از اینکه کشتی در دست ساختمان آزمایش و تحویل مالک گردید گواهینامه ثبت موقت باطل و مسترد خواهد شد.

تغییر در ساختمان کشتی

‌در صورت تغییر اساسی در ساختمان کشتی اظهارنامه جدیدی باید بسازمان بنادر و کشتیرانی یا نمایندگان کنسولی ایران تسلیم و توضیحات کافی فنی‌راجع به ضرورت تغییرات مذکور در آن داده شود سازمان مزبور پس از رسیدگی بمدارک اظهارنامه اقدام باصلاح اسناد مربوطه خواهد نمود. ‌در صورتیکه اظهارنامه مزبور بنمایندگان کنسولی ایران تسلیم شود مقامات مزبور مکلفند اظهارنامه را در اسرع وقت بسازمان بنادر و کشتیرانی‌ارسال دارند. ‌هرگاه متقاضی اسنادی بتصدیق مقامات صلاحیتدار بین‌المللی که مورد تأیید سازمان بنادر و کشتیرانی باشد ارائه نماید اداره ثبت کشتی باستناد‌اسناد مزبور اقدام باصلاح اسناد مربوطه خواهد نمود.

احکام و قرارهای قضائی 

هر گونه قرار یا آراء لازم‌الاجرا صادره از دادگاهها که در حقوق عینی کشتی تغییری دهد (‌باستثنای حقوق ممتاز) باید در دفتر ثبت کشتی و اسناد آن‌قید گردد. ‌مأمورین مکلف بثبت و انعکاس دادن مراتب فوق اگر در انجام وظیفه در اینمورد تسامح نمایند بکیفر مقرر در ماده 190 این قانون محکوم خواهند‌شد. ‌هر گاه ثابت شود که مأموری تعمداً از انجام دادن وظیفه مزبور خودداری نموده است مجازات او از ششماه تا سه سال حبس تأدیبی و پرداخت‌خسارت ناشیه از این عمل خواهد بود.

(اصلاحی 1391) ابطال ثبت و سلب تابعیت کشتیهای ایرانی

‌در موارد ذیل ثبت کشتی باطل و تابعیت آن سلب میگردد:

1 ) در صورتیکه شرایط ثبت کشتی و حق برافراشتن پـرچم جمهوری اسلامی ایران از بین رفته باشد.

2 ) در صورتیکه کشتی مفقود و یا توسط دزدان دریائی و یا در نتیجه عملیات خصمانه تصرف شده باشد.

3 ) در صورتیکه کشتی متلاشی شده و از حیز انتفاع افتاده باشد.

4 ) در صورتیکه مالک کشتی را رها کرده باشد.

‌تقاضای ابطال ثبت و سلب تابعیت کشتی باید توسط سازمان بنادر و کشتیرانی از دادگاه دریائی بعمل آید در موارد فوق سند ثبت و تابعیت کشتی باید‌منتها ظرف سی روز به اداره ثبت کشتیهای سازمان بنادر و کشتیرانی یا نمایندگان کنسولی ایران مسترد گردد.

فقدان اسناد – صدور المثنی

‌در صورتیکه سند ثبت کشتی مفقود شده باشد مالک باید فوراً مراتب را بسازمان بنادر و کشتیرانی اعلام و اظهارنامه‌ای حاکی از این موضوع تسلیم‌دارد. ‌سازمان بنادر و کشتیرانی پس از رسیدگی المثنی سند ثبت کشتی را صادر خواهد نمود.

تغییر نام کشتی

‌نام کشتی ممکن است بنا بتقاضای مالک تغییر یابد و در اینمورد سازمان بنادر و کشتیرانی میتواند با تعویض نام کشتی موافقت کند و بهزینه‌متقاضیان تغییر نام را در سه نوبت بفواصل یکماه در روزنامه رسمی کشور و یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار مرکز آگهی نماید. ‌چنانچه کشتی در رهن باشد موافقت مرتهن در تغییر نام ضروری است و تغییر نام اثری در حقوق او و سایر اشخاص ذینفع نخواهد داشت.

انتقالات و معاملات کشتی 

‌الف – ثبت کلیه انتقالات و معاملات و اقاله راجع بعین کشتیهای مشمول این قانون همچنین منافع آنها در صورتیکه مدت آن زائد بر دو سال باشد در‌داخل کشور اجباری است و منحصراً وسیله دفاتر اسناد رسمی که برای این کار از طرف سازمان ثبت اسناد و املاک کشور اجازه مخصوص دارند انجام‌میشود و در صورتیکه معاملات مزبور در خارج از کشور صورت گیرد انجام معامله طبق مقررات کشور محل وقوع آن باید توسط نزدیکترین نماینده ‌کنسولی ایران بمحل معامله گواهی و مراتب در دفتر کنسولگری نیز منعکس و ظرف 15 روز به سازمان بنادر و کشتیرانی ایران اعلام شود

ب – اداره کل ثبت اسناد و املاک نماینده‌ای در سازمان بنادر و کشتیرانی خواهد داشت که ثبت انتقالات و معاملات مزبور را در دفاتر خود‌منعکس خواهد نمود.

ج – فروش و یا انتقال تمام و یا قسمتی از کشتی که در ایران به ثبت رسیده است اعم از اینکه انتقال اداری [ارادی] یا قهری باشد تغییری در تابعیت کشتی‌نمیدهد بشرط آنکه حد نصاب مندرج در بند الف ماده یک این قانون و شرائط دیگر رعایت شود.

‌د -کلیه معاملات مربوط بفروش انتقال و رهن کشتی باید در اسناد ثبت و تابعیت کشتی هر دو قید گردد.

ه – مالک کشتی ایرانی که کشتی خود را در ایران و یا خارج از کشور برهن گذاشته است نمیتواند قبل از فک رهن و یا بدون اجازه مرتهن یا‌بدون تأمین حق مرتهن کشتی خود را بفروش رساند. ‌در صورت تخلف از حکم مزبور معامله انجام شده نافذ نخواهد بود.

و – دفاتر اسناد رسمی و یا مأمورین کنسولی ایران در خارج که از مقررات این ماده تخلف ورزند علاوه بر مجازاتهای مقرره[ در ماده 20 این قانون]‌مسئول پرداخت کلیه خسارات وارده نیز خواهند بود. آئین‌نامه اجرائی مربوط به این ماده بوسیله سازمان بنادر و کشتیرانی و وزارت دادگستری تنظیم‌و بتصویب هیأت وزیران خواهد رسید.

(اصلاحی 1391) آگهی فروش کشتی

در مورد فروش کشتیهای تابع ایران سازمان بنادر و دریانوردی مکلف است انجام معامله را در روزنامه رسمی کشور و یکی از روزنامه های کثیرالانتشار مرکز در سه نوبت و هر نوبت به فاصله ده روز آگهی نماید. هزینه آگهی ها توسط مرجع قانونی که وقوع معامله را ثبت می کند در موقع انجام معامله از فروشنده دریافت می گردد.

حق بازرسی اسناد کشتی

‌مأمورین مجاز دولت میتوانند در هر موقع به اسناد کشتی رسیدگی نمایند. در صورتیکه فرمانده کشتی از ارائه اسناد خودداری نماید بر طبق مقررات‌ماده 190 این قانون محکوم بپرداخت جریمه نقدی خواهد شد.

اظهارات خلاف واقع

هر گاه مالک یا نماینده او در مورد ثبت کشتی اظهارات غلط و خلاف واقع بنماید دادگاه بر طبق مقررات ماده 190 این قانون با او رفتار خواهد کرد.

ثبت کشتیها و شناورها

‌ثبت کشتی‌ها و شناورهائیکه مشمول مقررات این قانون نیستند طبق مقرراتی که از طرف هیئت وزیران تصویب و بمورد اجراء گذاشته میشود انجام‌خواهد گرفت.