طلاق به دلیل عسر و حرج

واژه  عسر و حرج  در قانون مدنی تعریف شده است و به زن این حق را داده است ، تا زمانی که ادامه زندگی زناشویی برای او سخت و طاقت فرسا میشود با اثبات آن راه طلاق را در پیش بگیرد.در ماده 1130 قانون مدنی به مصادیقی از عسروحرج زن اشاره کرده است که در ذیل به آن می پردازیم اما این موارد بعنوان فراگیر بودن آن اشاره شده و تمثیلی بوده و امکان دارد، هر امری که زن را با سختی مواجه کرده باشد نزد دادگاه از مصادیق عسروحرج محسوب گردد: مثلا 

۱- اگر مرد زندگی زناشویی را به مدت ۶ تا ۹ ماه بدون عذرموجه ترک نماید.

۲- اعتیاد مرد به یکی از انواع مواد مخدر و یا اعتیاد به مشروبات الکلی که ترک کردن آن ممکن نباشد و یا پس از ترک مجددا به اعتیاد روی آورد.

۳- در صورت محکومیت قطعی حبس زن میتواند درخواست طلاق دهد.

۴- ضرب و شتم یا سوء استفاده زوج که برای زن قابل تحمل نباشد.

۵- ترک انفاق به مدت ۶ ماه در صورتی که اجبار مرد به پرداخت ممکن نباشد.

۶- عدم امنیت جانی ، مالی، شرافتی زن نیز از موارد عسروحرج میباشد.

علاوه بر این در شرایط مختلف دلایل عسروحرج برای هر فرد متفاوت بوده و اگر شرایط برای ادامه زندگی زن مهیا نباشد با اثبات عسروحرج خود از دادگاه تقاضای طلاق نموده و در صورت عدم حضور یا عدم قبول مرد دادگاه آن را مجبود به طلاق می نماید.

پرونده کلاسه........ شعبه ۲۵۲ دادگاه خانواده مجتمع قضایی خانواده یک تهران

تصمیم نهایی شماره : .....

خواهان : خانم سولماز ........ فرزند : جعفر با وکالت خانم سمیه صداقت به نشانی: اشرفی اصفهانی

خوانده : آقای فرامرز کریمی ......  فرزند : عین اله    به نشانی........... 

خواسته ها : ۱- طلاق به درخواست زوجه 2- مطالبه خسارت دادرسی

متن رای دادگاه :

در خصوص طرح دعوی خواهان خانم سولماز ..... فرزند جعفر با وکالت خانم سمیه صداقت به طرفیت خوانده آقای فرامرز کریمی..... فرزند عین اله به خواسته طلاق به دلیل عسر و حرج و ادامه زندگی زناشویی با زوج به این شرح که وکیل زوجه در متن دادخواست قید نمودند و با حضور در جلسات دادرسی اعلام داشت زوج  به استناد عقدنامه شماره ..... تنظیمی در دفترخانه ازدواج شماره ... تهران همسرشرعی و قانونی موکل می باشدو نیز مرقوم داشتند که درسال ۱۳۹۵ خواهان با خوانده ازدواج نمود و حاصل این ازدواج دو فرزند پسر بوده و زوج مدت یکسال است که نفقه پرداخت ننموده و در این زمینه رای دادگاه و اجرائیه نیز صادر شده است. موکل در عسر و حرج شدید میباشد و حاضر است یک سوم از مهریه خویش را بذل نماید و از کلیه حقوق مالی خویش گذشت نماید و خواستار حکم به خواسته اعلامی شده است و خوانده نیز در مراحل دادرسی شرکت ننموده و لایحه ای ارسال نکرده است، نتیجتا با توجه به اینکه تلاش دادگاه در منصرف نمودن زوجه از طلاق  موثر نبود موضوع برابر مقررات جهت اصلاح ذات البین به داوری ارجاع گردید که این امر نیز نتیجه ای حاصل نشد. لذا با توجه به اظهارات وکیل زوجه و  و نظریه داور خواهان که دلالت بر وقوع عسر و حرج زوجه در زندگی مشترک با زوج دارد لذا با پذیرش دعوی خواهان مستندا به مواد ۱۱۱۹و ۱۱۴۳ قانون مدنی مواد ۲۴ تا ۳۹ قانون حمایت خانواده حکم به طلاق و اجبار زوج به مطلقه نمودن خواهان  صادر می نماید.زوجه ۱۰۰ سکه بهار آزادی از ۳۰۰ سکه  مهریه خود را در قبال طلاق بذل می نماید و ازدیگر حقوق مالی خود در قبال طلاق صرفنظر مي نماید . جهیزیه توسط زوجه مسترد شده است. فرزندان از سن حضانت و ملاقات خارج هستند . بر این اساس زوجه می تواند با حضور دفتر رسمی طلاق و با فرض استنکاف زوج از حضور با استفاده از وکالت بلاعزل خود را مطلقه نماید.

رئیس شعبه ۲۵۲ دادگاه عمومی حقوقی خانواده یک تهران

درخواست طلاق به دلیل عسر و حرج ناشی از تنفر

در ماده ۱۱۴۶ قانون مدنی در مورد کراهت زوجه عنوان شده است که زن میتواند با دادن مالی به شوهر خود به هر اندازه ای از مهر طلاق بگیرد، اما در دادگاه های خانواده صرف داشتن تنفر یا کراهت موجبات عسر و حرج را برای زن فراهم نمیکند و اصولا قاضی به این شکل زوج را اجبار به طلاق نمی نماید و زن راه طولانی را پیش رو دارد.در بی علاقگی زن از مرد باید به این نکته اشاره کنیم  که لازمه طرح دعوای طلاق به دلیل تنفر و کراهت زن از شوهرش این است که کل یا نصف مهریه خود را ببخشد که امکان دارد در این شرایط زن کراهت خود را به زوج به اثبات برساند.مجددا تکرار میکنیم که تنفر و کراهت زن از مرد از مصادیق عسر و حرج نبوده و دادگاه به صرف تنفر زن و با وجود شرایط دیگر ممکن است حکم طلاق را صادر نماید.

طلاق عسر و حرج چقدر طول می کشد؟

طلاق از طرف زن یکی از طولانی ترین انواع طلاق میباشد، با توجه به اینکه در کشور ما حق طلاق برای مرد شناخته شده است، زن فقط در شرایطی میتواند موارد عسر و حرج خود را نزد دادگاه به اثبات برساند که دلایل قوی به دادگاه ارائه نماید که معمولا لازمه آن گرفتن حکم قطعی از دادگاه دیگری میباشد. بعنوان مثال اگر زن به علت خیانت مرد بخواهد طلاق بگیرد باید قبل از آن حکم رابطه نامشروع شوهرش را در دادگاه کیفری به اثبات برساند، یا درصورت نپرداختن نفقه به مدت ۶ ماه زن ابتدا باید در دادگاه خانواده حکم ترک انفاق را اخذ نماید تا بتواند عسر و حرج خود را ثابت نماید.در نتیجه با توجه به اینکه طلاق یکطرفه دارای سه مرحله رسیدگی بدوی ، تجدیدنظرخواهی ، و فرجام خواهی میباشد و همچنین مستنداتی که زوجه به دادگاه ارائه میدهد ، از نظر زمانی مشخص نبوده و ممکن است یک تا دو سال به طول انجامد.

شروط دوازده گانه عسروحرج: 

معمولا زوجین شروط دوازده گانه چاپی در سند ازدواج را با حق طلاق اشتباه میگیرند و زوجه به صرف به وجود آمدن  هر یک از شروط عقدنامه خود را محق می داند که وکیل زوج در طلاق بوده و میتواند به سرعت وکیل مرد در طلاق شود و اقدام به طلاق نماید، باید توضیح دهیم که شروط چاپی عقدنامه در صورت امضاء زوجین و محقق شدن هر یک از آنها فقط ممکن است مصادیق عسروحرج را در دادگاه برای زن ایجاد نماید. ضمن اینکه روند رسیدگی طولانی در این پروسه برای زن وجود دارد تا منجر به صدور حکم طلاق شود.این شروط را نباید با حق طلاق یا وکالتی که مرد در دفترخانه برای طلاق به زن می دهد اشتباه گرفت. 

شروط دوازده گانه عقدنامه به شرح ذیل میباشد: 

۱- اگر مرد مفقودالاثر شود وظرف ۶ ماه پس از مراجعه زوجه به دادگاه پیدا نشود.

۲-  مرد همسر دیگری بدون اجازه زن اختیار کند یا به تشخیص دادگاه نسبت به همسران خود اجرای عدالت ننماید.

۳- عدم پرداخت نفقه به مدت ۶ ماه و عدم اجبار او به پرداخت.

۴-سوء رفتار یا معاشرت مرد به شکلی که زن قادر به ادامه زندگی نباشد.

۵-مبتلا شدن زوج به بیماری های صعب و العلاج به نحوی که زندگی زناشویی ممکن نباشد.

۶- جنون زوج در شرایطی که فسخ نکاح ممکن نباشد.

۷-عدم رعایت دستور دادگاه در مشاغلی که طبق نظر دادگاه منافی مصالح خانوادگی باشد.

۸- محکومیت قطعی زوج به پنج سال حبس یا بیشتر

۹-ابتلاء زوج به هرگونه اعتیاد مضر که به تشخیص دادگاه به زندگی خانوادگی خلل وارد آورد.

۱۰- ترک زندگی خانوادگی توسط زوج به مدت ۶ تا ۹ ماه به تشخیص دادگاه

۱۱-محکومیت قطعی زوج در اثرارتکاب جرم و  مجازات از هر نوع حد وتعزیر در اثرارتکاب جرمی که مغایر با حیثیت خانوادگی وشئون زوجه باشد.

۱۲- عقیم بودن زوج در صورتیکه پنج سال صاحب فرزند نشوند.

رياست محترم دادگاه خانواده ؛​با سلام ، احترامًا به استحضار مي رساند :

موكل اينجانب خانم ...... به موجب عقدنامه شماره ...... مورخ ........ دفترخانه شماره ..... شهرستان تهران با خوانده عقد ازدواج دائم منعقد نموده است و حاصل ازدواج بدون فرزند مي باشد.

۱- خوانده به مدت بيش از شش ماه از تاريخ ..... از پرداخت نفقه خودداري مي كنند و به موجب دادنامه شماره..... مورخ .... نيز به عدم پرداخت نفقه محكوم شده اند و منجر به صدور اجرائيه شده است، متاسفانه تاكنون هيچ اقدامي در جهت پرداخت انجام نداده اند .

لذا خوانده با نقض صريح بعضي از شروط ۱۲ گانه عقدنامه بدين شرح به علت استنكاف از پرداخت نفقه بيش از شش ماه (بند اول) كه به پيوست تقديم گرديده است و عدم امكان اجبار به پرداخت نفقه نيز وجود دارد.

۲- زوج با توهين و فحاشي نسبت به زوجه طبق بند 2 عقدنامه سوء رفتار و سوء معاشرت داشته و به استناد دادنامه شماره...... و ايراد صدمه بدني محكوم به پرداخت ديه و از جهت توهين و فحاشي به زوجه به جزاي نقدي نيز محكوم گرديده است.اثبات اين امر حق توكيل به غير جهت اجراي صيغه طلاق را نيز براي زوجه بوجود مي آورد. نظر به اينكه شروط عقدنامه توسط خوانده نقض شده است لذا با تقديم اين دادخواست و به استناد ماده 1119 و تبصره ماده 1133 قانون مدني صدور حكم مبني بر اجراي صيغه طلاق به انضمام كليه خسارات و هزينه دادرسي در حق موكل  را استدعا دارم.

باتشكر و تجديد احترام

اثبات عسر و حرج با شهادت شهود؟

یکی از ادله های پذیرفته شده در قانون ما شهادت شهود میباشد. در مواردی که بار اثبات دعوای بر عهده مدعی بوده او میتواند از طرق مختلف ادعای خود را به اثبات برساند، اما در بحث حاضر سوال به اینگونه مطرح شده است که آیا زوجه میتواند عسر و حرج خود را با شهود به اثبات برساند یا خیر؟

پاسخ به این سوال مثبت میباشد، با توجه به دلایل مختلفی که زن برای عسروحرج خود به دادگاه ارائه می دهد میتواند برای اثبات گفته خود به موارد مختلفی از جمله حکم قطعی دادگاه یا شهادت شهود استناد نماید و عسر و حرج و شرایط غیرقابل تحمل خود را برای دادگاه بازگو نماید.

دادخواست طلاق به استناد بندهای عقدنامه؟

پیشتر از این به این مورد اشاره کردیم، هرگاه زوجین شروط دوازده گانه عقدنامه را امضاء نمایند و هر یک از آن شروط محقق شود، زوجه وکیل مرد در طلاق میشود و میتواند با تنظیم دادخواست از دادگاه درخواست کند که او را طلاق دهد، در صورتی که زوج حاضر به دادن طلاق نشود دادگاه آن را اجبار به طلاق می نماید. اما زوجه بدوا باید شرط مذکور را نزد محکمه ثابت نماید و روند رسیدگی طولانی را طی کند تا به مقصود خود برسد، صرف بوجود آمدن هریک از شروط دوازده گانه عقدنامه برای صدور حکم طلاق کافی نیست.

تفاوت عسر و حرج با شروط ضمن عقد؟

طلاق به دلیل عسروحرج در ماده ۱۱۳۰  اینگونه تعریف شده است که شرایطی برای زوجه پیش می آید که قابل تحمل نبوده و زندگی زناشویی را با سختی مواجه میکند و این امر باید برای قاضی دادگاه نیز روشن شود، اثبات عسروحرج زن کمی مشکل به نظر میرسد اما اگر دلیل طلاق یکی از شروط ۱۲ گانه عقدنامه باشد و این موارد به امضای زوجین رسیده باشد راه کمی آسانتر بنظر میرسد.روی هم رفته نتیجه را بصورت خلاصه در ذیل بررسی میکنیم: 

۱- تخلف از شرایط ضمن عقد برای زن این امکان را فراهم می آورد که زن وکیل مرد در طلاق شود و با اثبات آن امر قبول مابذل کند ولی در طلاق عسروحرج قبول مابذل با قاضی است که به پرونده رسیدگی می کند.

۲-در طلاق به دلیل عسروحرج قاضی فقط به شرایطی که باعث به وجود آمدن آن شرایط و اوضاع و احوال زوجه در زمان رسیدگی است اهمیت میدهد اما در طلاق با شرایط ۱۲ گانه به این شکل نبوده و صرف تخلف و اثبات شروط دادگاه رای را صادر مینماید.

۳-دادگاه در طلاق به دلیل عسروحرج حکم طلاق صادر می نماید که زمان مراجعه به دفترخانه از تاریخ قطعی شدن رای ۶ ماه است اما در طلاق به استناد شروط عقدنامه گواهی عدم امکان سازش صادر می شود که مهلت آن ۳ ماه است.

شما می توانید با تماس و طرح سوالات خود از وکلای عدل جو در زمینه های تخصصی مختلف حقوقی،‌ کسب اطلاع کنید. همکاران ما با افتخار، یاری رسان شما هستند.

راه های ارتباطی از طریق واتس اپ :  09120362123      شماره تلفن‌های تماس: 02191692272    و   02144567735     وکیل: 09123885870