نحله چیست؟

نحله در واقع یعنی هدیه و بخشش. نحله با توجه به وسع مالی شوهر تعیین شده و قاضی به صلاح دید خود مبلغ آن را مشخص می کند ، بنابراین نیازی به نظر کارشناس رسمی دادگستری برای تعیین نحله نیست نکته ی قابل ذکر این است که نحله با اجرت المثل همزمان قابل دریافت نیست.

نحله چیست ؟ 

با توجه به بند ب ماده ۶ قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق، زمانی که امکان تعیین اجرت المثل برای زوجه به دلیلی فراهم نباشد، با توجه به مدت زمان زندگی مشترک و کارهایی که زن در طول زندگی انجام داده است، مبلغی به عنوان نحله برای او در نظر گرفته می‌شود . 

شرایط پرداخت نحله :

۱- برای معین کردن مبلغ نحله نیازی به کارشناسی نیست و قاضی با در نظر گرفتن تعداد سال‌هایی که زوجین با هم زندگی کرده‌اند، نوع کار‌هایی که زن در خانه شوهرش انجام داده است و وضعیت مالی مرد مبلغی را تعیین می‌کند.

۲- یکی از شروط بسیار مهمی که در رابطه با استحقاق زن برای دریافت نحله وجود دارد، آن است که باید مرد دادخواست طلاق داده و برای این دادخواست عذر موجهی وجود نداشته باشد؛ بنابراین در زمان زندگی مشترک نحله به زوجه تعلق نمی‌گیرد و این حق صرفاً مربوط به زمانی است که مرد تقاضای طلاق داده باشد.

۳- اگر زن از انجام وظایف زناشویی کوتاهی کرده است و یا هر دلیل دیگری که از منظر دادگاه برای طلاق موجه محسوب شود وجود داشته باشد، دیگر نحله به زن تعلق نمی‌گیرد.

آیا به زن ناشزه نحله تعلق می گیرد؟

به زنی که از شوهر خود تمکین نکند؛ زن ناشزه گفته می شود. به دلیل نشوز و عدم تمکین برخی از حقوق مالی زن از جمله نفقه و اجرت المثل ایام زوجیت از بین می رود. با این حال تحت شرایطی امکان دارد که نحله حتی با وجود نشوز به زن تعلق بگیرد.

نحله در طلاق توافقی تعلق میگیرد؟

زن تنها زمانی می تواند در طلاق توافقی مبلغی به عنوان نحله از شوهر خود دریافت کند که برسر این موضوع توافقی صورت گرفته باشد. این توافق امکان دارد در هنگام عقد نکاح یا در موقع جدایی انجام شود.

چه مراحلی را باید برای دریافت نحله طی کرد؟

 به مجرد احضاریه که مرد برای طلاق ارسال می‌نماید، زن می‌تواند برای ارائه دادخواست به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست دریافت نحله را برای دریافت نحله انتخاب نماید.

بار اثبات برای نحله بر عهده چه کسی است؟

اثبات اینکه مرد به زن دستور داده است که زن کارهایی که خارج از وظیفه شرعی اوست را انجام داده است. البته باید در نظر داشت که اصل بر این است که زن به قصد تبرع و رایگان این کارها را نداشته است و از این جهت نیازی نیست که زن ثابت نماید که قصد دریافت اجرت المثل را داشته است.

نکته

میزان اجرت المثل حتما باید توسط کارشناس مشخص شود. درحالیکه تعیین نحله برخلاف اجرت المثل توسط قاضی دادگاه خانواده انجام می شود.

مبلغ نحله چقدر است؟

مشخصا باید گفت که میزانی که برای نحله تعیین می شود بسیار کمتر از اجرت المثل ایام زوجیت است. بنابراین در صورتی که عدم تمکین زن به اثبات نرسیده و درخواست طلاق از طرف مرد باشد؛ بهتر است که به جای نحله برای مطالبه اجرت المثل اقدام شود.

شباهت و تفاوت های نحله با اجرت المثل:

شباهت:

نحله و اجرت المثل هر دو حقوق مالی هستند که به زن تعلق می‌گیرند.

تفاوت:

۱- در اجرت المثل زن برای فعالیت‌هایی که در طول زندگی مشترک به دستور شوهر و به قصد عدم تبرع (مجانی) انجام داده است،مستحق دریافت وجهی تحت عنوان اجرت المثل خواهد بود امااگر نتواند در دادگاه ثابت نماید که این امور به دستور شوهر بوده و یا قصد عدم تبرع نداشته است، دادگاه از باب بخشش، مبلغی را تحت عنوان نحله برای او در نظر می‌گیرد.

۲- زن نمی‌تواند در حین زندگی مشترک از مرد درخواست دریافت نحله داشته باشد، برخلاف اجرت المثل که زن می تواند مطالبه کند.

۳- برای تعیین مقدار نحله پرداختی، نیاز به نظر کارشناس نیست و دادگاه بر اساس سال‌های زندگی مشترک و زناشویی،

کارهای انجام‌ شده توسط زن، تمکن مالی مرد و همچنین شغل زن و مرد، اقدام به تعیین مقدار نحله می‌نماید.در صورتی که برای پرداخت اجرت المثل نیاز به کارشناس است.

 ســوال:

با توجه به بندب تبصره 6 ماده واحده قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق مصوب 1370 که مصون از نسخ باقی مانده است و همچنین ماده ی 29 قانون حمایت خانواده مصوب1391

آیا درخواست نحله متوقف برطرح دعوی طلاق ازناحیه ی زوج است؟

چنانچه زوجه درخواست اجرت المثل نموده و دادگاه وی را مستحق نداند آیا محکمه می-تواند بدون تقاضای زوجه برای وی نحله معین کند.

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضائیه

1- بقاء بند ب تبصره 6 اصلاحی ماده واحده قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق به معنای این است که در موارد شمول تبصره مذکور به جز مورد مندرج در بند الف، به زوجه نحله تعلق می گیرد، بنابراین استحقاق نحله در صورتی است که اولاً در خصوص امور مالی ضمن عقد نکاح یا عقد خارج لازم شرط نشده باشد، ثانیاً طلاق به در خواست زوجه نباشد، ثالثاً تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوء اخلاق و رفتار وی نباشد.

2- اگر زوجه درخواست اجرت المثل نماید، ولی مستحق آن نباشد، یعنی ثابت شود کارهایی را که در طول زندگی مشترک انجام داده به خواست و دستور زوج نبوده و یا این که با قصد تبرع بوده است و از طرفی سایر شرایط تحقق نحله با توجه به موارد یاد شده محقق باشد، در این صورت دادگاه می تواند جهت تعیین نحله برای زوجه اقدام نماید، گرچه زوجه فقط درخواست اجرت المثل نموده است.