فصل دوم ـ برنامه روزانه و امور داخلی زندان‌ یان

برنامه روزانه زندان‌ یان در مؤسسه به شرح زیر است:

الف ـ بیدارباش پیش از طلوع آفتاب با مراعات حال افراد معذور؛

ب ـ انجام امور مذهبی، استحمام، نظافت شخصی و نظافت آسایشگاه تا طلوع آفتاب؛

پ ـ سرشماری و شروع ورزش صبحگاهی هنگام طلوع آفتاب؛

ت ـ صرف صبحانه؛

ث ـ حسب مورد شرکت در کلاس­های آموزشی، کارگاه­های اشتغال و حرفه آموزی و سایر برنامه‌های اصلاحی و تربیتی؛

ج ـ انجام فرایض دینی، صرف ناهار و استراحت از ساعت ۱۲ ظهر تا ۱۴:۳۰؛

چ ـ شرکت در برنامه‌ها و فعالیتهای فوق‌العاده اصلاحی و تربیتی از ساعت ۱۴:۳۰ به بعد؛

ح ـ سرشماری عصرگاهی و انجام فریضه­های دینی هنگام مغرب و سپس صرف شام.

تبصره۱ـ حضور در هواخوری بر اساس برنامه مؤسسه است که حداقل دو نوبت در روز و مدت آن نباید کمتر از یک ساعت باشد.

تبصره۲ـ اجرای برنامه ورزش صبحگاهی در هوای آزاد، سالن ورزش و یا مکان مناسب دیگر به مدت حداقل نیم ساعت در روز برای زندان‌ یانی که قادر به انجام ورزش هستند الزامی است‌.

در تمامی مؤسسه‌‌ها امکان برگزاری نماز جماعت فراهم می‌شود‌. پخش اذان در اوقات شرعی الزامی است.

خاموشی در شش ماه اول سال راس ساعت ۲۲ و در شش ماه دوم راس ساعت ۲۱ خواهد بود. در مواقع خاص، تماشای برنامه‌های مهم تلویزیون حداکثر به مدت دو ساعت پس از ساعت خاموشی با مجوز رئیس مؤسسه و یا رئیس اندرزگاه با ثبت مجوز در دفتر وقایع مؤسسه و در اتاق زندان‌ یان، همراه با خاموشی و رعایت حال دیگران مجاز است.

جهت نظارت بر حسن اجرای برنامه‌ها و مقررات، کلیه اتاق­ها، سالن‌ها، اندرزگاه­ها و اماکن عمومی مؤسسه مجهز به دوربین مداربسته هوشمند بوده و در طول ساعات شبانه­روز باید اقدام به ضبط صدا و تصویر نموده و در راهروها و محیط ­ های عمومی نور کافی وجود داشته و اماکن مؤسسه با استفاده از نظر کارشناسان از رنگ­آمیزی و تجهیزات مناسب برخوردار باشد.

تبصره۱ـ رئیس مؤسسه و فرمانده یگان حفاظت و مسؤول حفاظت و اطلاعات به کلیه تصاویر دوربین‌‌های مداربسته دسترسی و نظارت و امکان بازبینی تصاویر را خواهند داشت، همزمان رئیس اندرزگاه و مراقب­مسؤول نیز در حیطه وظایف محوله، به تصاویر مربوط به بخش­های مختلف اندرزگاه و بند مربوط نظارت می‌نمایند. استخراج هرگونه صوت و تصویر دوربین­های مؤسسه با رعایت مقررات مربوط به محرمانگی و طبقه‌بندی اسناد و اطلاعات، منوط به هماهنگی با حفاظت و اطلاعات سازمان خواهد بود.

تبصره۲ـ در صورت بروز هر گونه حادثه، تخلف و یا جرم در مؤسسه اگر به دلایلی نظیر نقص و عیب فنی تجهیزات، امکان استفاده از داده­های صوتی و تصویری دوربین­های مداربسته برای بررسی و تحلیل مورد  مذکور، وجود نداشته و یا در موعد مقرر توسط مؤسسه به مقامات صلاحیت‌دار ارائه نگردد، مسؤولیت قانونی برای پاسخگویی نزد مراجع قضایی و اداری بر عهده رئیس مؤسسه و فرمانده یگان حفاظت است.

تبصره۳ـ دوربین‌ها همه باید دارای شماره باشد به گونه­ای که برای زندان‌ یان و گزارشگران تخلف، امکان آدرسی‌دهی به آن‌ها با هدف استناد به داده‌‌های صوتی و تصویری وجود داشته باشد.

تبصره۴ـ دستورالعمل شیوه به­کارگیری و بهره­برداری از دوربین­های هوشمند و تعیین بازه زمانی حفظ داده‌های صوتی و تصویری مربوط، ظرف حداکثر شش ماه از تاریخ تصویب این آیین‌نامه توسط سازمان تهیه می‌گردد.

بیماران و افراد سالخورده با تایید پزشک مؤسسه از اجرای تمام یا برخی از برنامه‌هایی که انجام آن برای دیگر زندان‌ یان الزامی است معاف هستند.

اشیاء و لوازم مجاز برای نگهداری توسط زندان‌ ی در داخل مؤسسه عبارت است از: کتاب و نشریه‌های مجاز، خمیر دندان و مسواک غیر فلزی، جای صابون غیر فلزی، صابون، شامپو و پودر لباس‌شویی، کیسه حمام، شانه غیر فلزی، حوله متوسط دست و حمام، یک جفت دمپایی، دو جفت جوراب، لباس زیر به تعداد کافی، دو عدد پیراهن مناسب فصل و یا لباس متحدالشکل مخصوص مؤسسه، یک عدد شلوار و زیرشلواری، عینک طبی، ناخن­گیر فاقد چاقو، لوازم و وسایل غذاخوری شامل بشقاب غیر فلزی، لیوان غیر شیشه‌ای و قاشق.

تبصره ـ نگهداری و داشتن وسایل دیگر، ممنوع و تخلف انضباطی محسوب می‌شود مگر به پیشنهاد رئیس مؤسسه و تایید مدیر کل زندان‌ ‌های استان­، که در این صورت اشیای مذکور هنگام ورود با ذکر مشخصات کامل در دو نسخه صورت­مجلس شده و یک نسخه در اختیار آورنده قرار می‌گیرد و نسخه دیگر در پرونده زندان‌ ی ثبت می‌شود.

زندان‌ یانی که خارج از زندان‌ بسته کار و شب‌ها در آسایشگاه مرکز حرفه­آموزی و اشتغال و زندان‌ نیمه­باز به استراحت می‌پردازند و همچنین زندان‌ یانی که در محوطه زندان‌ بسته کار و شب‌ها در آسایشگاه اندرزگاه کارگری استراحت می­کنند، می­توانند علاوه بر داشتن لباس کار، در فصل سرما نیز البسه گرم مانند کاپشن، دستکش، کلاه و شلوار گرم­کن از هر کدام یک دست همراه خود داشته باشند.

نگهداری و استفاده از کفش یا کتانی در داخل زندان‌ ‌های بسته ممنوع است. رئیس مؤسسه با تشخیص و اعلام واحد اصلاح و تربیت آن مؤسسه، کفش و لباس ورزشی مورد نیاز زندان‌ یانی که در تیم‌های ورزشی عضویت دارند را برای زمان تمرین یا برگزاری مسابقه و نیز کفش ورزشی برای استفاده دیگر زندان‌ یان به هنگام ورزش را تهیه و در اختیار آنان قرار می‌دهد.

هنگام انتقال زندان‌ ی به اندرزگاه یا مؤسسه دیگر، تشریفات قانونی برای تحویل و بسته­بندی لوازم و اشیای زندان‌ ی که در انبار نگهداری می‌شود انجام می‌گیرد و یک نسخه از صورت­مجلس در سوابق نگهداری و نسخه­ دیگر به محل نگهداری جدید ارسال می‌شود.

به پیشنهاد مدیر کل زندان‌ ‌های هر استان برای کارکنان مؤسسه‌ها و همچنین متهمان، محکومان و مددجویان به استثنای محکومانی که در مراکز حرفه­آموزی و اشتغال خارج از مؤسسه هستند، با نظر کارشناسان، حسب مورد لباس­های متحدالشکل با برچسب مشخصات هویتی، متناسب با نوع مؤسسه، طبقه‌بندی، فصول سال، آب و هوای استان و با رعایت کرامت انسانی و شئونات عرفی، طراحی و با تصویب رئیس سازمان تامین می‌شود. پوشیدن این لباس­ها الزامی است. در موارد اعزام به خارج از مؤسسه نمی‌توان زنان را به استفاده از چادر و زندان‌ یان جرایم سیاسی و مطبوعاتی، محکومان مالی(حقوقی) و مددجویان کانون را به استفاده از لباس مؤسسه ملزم کرد.

سرشماری زندان‌ یان در دو نوبت صبح و عصر صورت می‌گیرد. ثبت آمار در دفتر وقایع و مقایسه آن با سامانه اطلاعات و تنظیم صورت­جلسه توسط مراقب مسؤول الزامی است. در صورت لزوم و حسب مورد به هنگام جابجایی شیفت کاری نیز سرشماری انجام می‌شود.

تبصره ـ سازمان با ایجاد زیرساخت لازم، شرایط را برای سرشماری زندان‌ یان و حضور و غیاب آنان در بخش‌های مختلف مؤسسه، با استفاده از فناوری‌‌های نوین از جمله انگشت نگاری الکترونیکی، اسکن، مچ‌بند یا بازشناسی از طریق امواج رادیویی فراهم می­ آورد، در این صورت ثبت آمار و وقایع باید به­ صورت برخط در سامانه سجازا انجام گیرد.

حداقل ماهی یک­بار اماکن و لوازم زندان‌ یان توسط ماموران یگان حفاظت مؤسسه و تحت تعلیم و نظارت فرمانده یگان، بازرسی و گزارش آن تهیه و پس از ملاحظه رئیس مؤسسه و صدور دستورهای لازم در سامانه مربوط ثبت و بایگانی می‌شود. در صورت کشف اشیاء یا مواد ممنوع، با تنظیم صورت­جلسه مراتب در سوابق مربوط به زندان‌ ی متخلف در سامانه مربوط ثبت و شورای انضباطی مطرح و در صورت داشتن وصف مجرمانه، موضوع به مرجع قضایی صلاحیت‌دار گزارش می‌شود. ممانعت زندان‌ ی از انجام بازرسی و مقاومت وی در برابر ماموران زندان‌ ، تمرد محسوب و مراتب ضمن گزارش به دادستان یا رئیس حوزه قضایی بخش، در شورای انضباطی نیز مطرح می‌شود.

به منظور جلب مشارکت زندان‌ یان در پیشبرد اهداف و برنامه‌های مؤسسه، زندان‌ یان هر سالن یا هر بند، در هر سال ۳ یا ۵ نفر را که دارای درجه اعتباری کافی هستند، از میان خود به عنوان «شورای زندان‌ یان» انتخاب می­نمایند و رئیس مؤسسه یکی از اعضای شورای مذکور را با تایید حفاظت و اطلاعات مؤسسه، برای مدت شش­ماه به عنوان «وکیل بند» منصوب می‌کند تا به عنوان نماینده زندان‌ یان آن بخش، نسبت به انعکاس و پیگیری مشکلات زندان‌ یان و پیشبرد برنامه‌های اجرایی، با مسؤولان مؤسسه همکاری و مشارکت داشته باشد.

تبصره ـ واگذاری تکالیف زندان‌ ­بانان یا ماموران مراقب، به وکیل بند و سایر زندان‌ یان ممنوع است.

زندان‌ یان مکلف به حسن رفتار و سلوک با یکدیگر و اطاعت از دستورهای قانونی مسؤولان، مراقبان و ماموران مؤسسه و رعایت تمام مقررات داخلی هستند و در صورت ارتکاب تخلف، مراتب در شورای انضباطی مطرح و در پرونده رفتاری زندان‌ ی ثبت می‌شود.

در صورت بروز اغتشاش در مؤسسه، رئیس مؤسسه بلافاصله مراتب را به مدیر کل زندان‌ ‌های استان و حسب مورد دادستان یا رئیس حوزه قضایی بخش و نیروهای انتظامی یا نظامی محل اعلام و مطابق دستور قضایی اقدام می‌کند. همچنین در صورت ضرورت با استفاده از نیروهای انتظامی یا نظامی در جهت برقراری آرامش و جلوگیری از بروز حوادث یا ایراد خسارت‌ به افراد و اموال اقدام و متخلف را حسب مورد به مرجع قضایی یا شورای انضباطی معرفی می‌کند . مدیر کل زندان‌ ‌های استان بدون فوت وقت مراتب را به سازمان اعلام و برابر تدابیر سازمانی و وفق قوانین و مقررات اقدام خواهد کرد.